Гарәпчә-татарча-русча сүзлек
Гарәпчә-татарча-русча сүзлек

татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары

Сайт

М.И.Мәхмүтов, К.З.Хәмзин, Г.Ш.Сәйфуллин тарафыннан төзелгән, 1993 елда Казанда, "ИМАН" нәшриятендә чыккан ГАРӘПЧӘ-ТАТАРЧА-РУСЧА АЛЫНМАЛАР СҮЗЛЕГЕ нигезендә эшләнде


Мөсаб сф. дини Әҗерен (хакын) алган кеше, саваплы булучы.

пр. с. рел. Вознаграждённый (богом) за добро.

Мөсабәка м. III. Ярышу, узышу, конкурс. Мөсабәка вакытында гакыл китәдер, — димешләр. (К. Нас.)

м. III. Состязание, соревнование, конкурс.

Мөсабәкать м. III. кара: мөсабәка.

м. III. см. Мөсабәка.

Мөсабәрә м. III. Сабыр итү, түзеп тору.

м. III. Терпение, терпеливость; выносливость.

Мөсави сф. Тигез, бәрабәр, бер дәрәҗәдә булган, бердәй. Рас кәлгәнндә, кәндесен Гали байга мөсави кеби тотар. (М. Ак.)

пр. д. Равный, одинаковый.

Мөсавәт м. м. Тигезлек, бердәйлек. Мөсавәт утыны яндыр... (Г. Тук.)

м. м. Равенство, одинаковость.

Мөсавәте хокук из. Хокук тигезлеге.

из. Равноправие.

Мөсагадә м. III. 1) Мөмкинлек бирү; булышу, ярдәм итү. Аның өчен әхвал һәм шәраит мөсагадә итәме? (Ш. Кам.) 2) Үзара ярдәм итешү.

м. III. 1) Содействие, способствование, помощь; поддержка. 2) Взаимопомощь.

Мөсагыйд сф. Мөмкинлек бирүче, ирек бирүче; рөхсәт (ярдәм) итүче. Вакыт вә әхваль мөсагыйд улмаеп. (М. Ак.)

пр. д. 1) Содействующий, благоприятңый; разрешающий, помогающий. 2) Помощник.

Мөсадиф сф. Очрашучы, туры килүче, юлыгучы.

пр. д. 1) Встречающийся. 2) Совпадающий.

Мөсадәмә м. III. 1) Бәрелешү, кара-каршы килеп сугышу. 2) Каршылык. Эшчеләр арасында мәшрутият вә хөррият хәрәкәтләре арту илә хөкүмәтнең дахили мөсадәмәләре вакыйг булып... (Ш. ж.) 3) Бәрү, сугу.

м. III. 1) Столкновение, стычка, конфликт. 2) Противоречие. 3) Удар.

Мөсадәкат м. III. Эчкерсез дуслык, чын дуслык.

м. III. Искренность, искренняя дружба.

Мөсадәрә м. III. 1) Кулга төшерү, көчләп алу. 2) Конфискацияләү, хөкүмәт кулына алу.

м. III. 1) Отобрание. 2) Конфискация.

Мөсадәфә м. III. 1) Очрашу, туры килешү, юлыгышу. 2) Очрак, туры килү.

м. III. 1) Случайная встреча. 2) Случаи, совпадение.

Мөсайкал сф. Ялтыратылган, шомартылган, ялтырап торган. Арсланның атарга корылмыш җәя кебек кәкре кашлары уртасында мөсайкал кылыч шикелле уртача һәм тигез борыны бар... (К. Нас.)

пр. с. Полированный, шлифованный.

Мөсалиф сф. Юлдаш.

пр. д. Спутник, идущий вместе.

Мөсаләмә м. III. Татулык, гомуми тынычлык, барлык халыкның тыныч һәм сәламәт яшәве. Ватандашларымыз мөсаләмәт хакында теләш итдекләре хәлдә. (Ш. ж.)

м. III. Мир, умиротворение.

Мөсаләфәт м. III. Юлдаш булу.

м. III. Сопутствие.

Мөсамәрә м. III. Кич белән сөйләшеп утыру. Ашап-эчеп тәмам булганнан соң да мөсамәрә кылып озак утырдылар. (К. Нас.)

м. III. Ночная беседа.

Мөсамәхә м. III. 1) Игътибарсызлык; йомшаклык күрсәтү. 2) Әһәмият бирмәү, күрмәү; салкын карау.

м. III. 1) Небрежиость, халатное отношение. 2) Пренебрежение, равнодушие.

Мөсарәгать м. III. Ашыгу, ашыгычлык.

м. III. Поспешность, спешка.

Мөсафир* сф. 1) Юлаучы, юлчы. 2) Узгынчы.

пр. д. 1) Путник. 2) Прохожий; проезжающий.

Мөсафирханә ис. Гостиница, кунак йорты.

сущ. Гостиница, заезжий (постоялый) двор.

Мөсафәрәт м. III. Юл йөрү, юлчылык, мөсафирлек.

м. III. Путешествие, странствование.

Мөсаһәлә м. III. Йомшаклык күрсәтү, игътибар итмәү, әһәмият бирмәү, җиңелгә санау. Син өшегәнсең диде һәм начар бер мөсаһәләсе өчен гафу үтенгән тавыш белән яңадан кушты. (Г. Ибр.)

м. III. Снисходительность, мягкость; пренебрежение.

Мөсбит сф. Исбат итүче, дөреслеген дәлил белән күрсәтеп бирүче.

пр. д. 1) Утверждающий. 2) Подтверждающий, удосговеряющий, доказывающий.

Мөсбәт сф. 1) Исбат ителгән, дөреслеге дәлил белән күрсәтелгән. Сүземезнең хаклыгы мөсбәт улыр. (3. Биг.) 2) Уңай.

пр. с. 1) Подтверждённый, доказанный, удостоверенный. 2) Положительный.

Мөсгыйр сф. Бәяләүче, бәя куючы, бәя билгеләүче, Мөсгыйр вә нәрсәгә нәрех тәкъдир итүче улдыр. (К. Нас.)

пр. д. 1) Определяющий стоимость чего-либо. 2) Оценщик.

Мөселман* гф. ис. Ислам динендәге кеше.

ар.-п. сущ. Мусульманин, магометанин.

Мөсин ис. Карт, картайган, күп яшәгән.

сущ. Пожилой, старый; преклонных лет.

Мөскир сф. Исертүче, исертә торган, исерткеч.

пр. д. Пьянящий, опьяняющий.

Мөскират ис. Мөскир- нең к. Аз-аз мөскират улан шәйләргә боермая башлады. (3. Биһ.)

сущ. мн. от мөскир.

Мөскит сф. Туктарга мәҗбүр итүче, сүздән туктатучы, Әяс бин Мөгавия мөскит вә гаҗиб җаваплары илә мәгъруфдыр. (Ш. ж.)

пр. д. 1) Заставляющий умолкнуть. 2) Не допускающий возражений.

Мөскыйль сф. Авырлык бирүче, авырлык китерүче.

пр. д. Отягощающий, обременяющий (чем-либо).

Мөслим ис. Ислам динендә булган кеше, мөселман.

сущ. Мусульманин.

Мөслимә ис. Мөслим-нең мнс.

сущ. жен. от мөслим.

Мөслимин ис. Мөслим-нең к. Гомумән мөслимини һәр заман мәэмүре вөҗдан ит. (Г. Тук.)

сущ. мн. от мөслим.

Мөсмир сф. 1) Җимеш бирүче, 2) Нәтиҗәле, җимешле. 3) Файдалы.

пр. д. 1) Плодородный, плодотворный, 2) Продуктивный. 3) Выгодный, доходный, полезный.

Мөснәд сф. 1) Терәк. 2) грам. Хәбәр.

пр. с. 1) То, на что опираются. 2) грам. Сказуемое.

Мөснәд иләйһи гыйб. грам. Ия. Бер кәлимәсе мөснәд вә икенчесе мөснәд иләйһи аталыр. (К. Нас.)

фр. грам. Подлежащее.

Мөсриф сф. Әрәм-шәрәм итүче, исраф итүче.

пр. д. Расточительный.

Мөстәбан сф. 1) Ачык күрен» гән, күренеп тора торган. 2) Ачык аңланган.

пр. с. 1) Различймый, видимый. 2) Выясненный, ясный.

Мөстәбид сф. 1) Үзе теләгәнчә эш йөртүче, 2) Изүче, деспот. Хәнәфиел Бакиригә ни дияргә белмәдем, чөнки анда мәгънәсезлек, мөстәбидлек күрмәдем. (Ш. Баб.)

пр. д. 1) Действующий самоуправно, по своему произволу. 2) Тиран, деспот.

Мәстәбиданә ф. р. Изүчеләрчә, деспотларча.

п. н. Самовластно, деспотически.

Мәстәви сф. Тигез, бердәй, бер тигезлектәге, яссы.

пр. д. Ровный, плоский.

Мәстәган сф. Ярдәм соралган, ярдәм көтелгән зат.

пр. с. Привлекаемый на помощь.

Мәстәгар сф. 1) Кушамат, ялган исем. 2) Вакытлыча алынган, кире кайтарып бирергә тиешле нәрсә; әҗәт, бурыч. Бер көн килер, ия чыгар, бу хәлең мөстәгар әле. (Г. Тук.)

пр. с. 1) Псевдоним; прозвище. 2) Взятый на время, заимствованный. 3) Заем.

Мөстәгьмир сф. Колонизатор; күчеп утырып җир үзләштерүче.

пр. д. Колонизатор, колонист.

Мөстәгьмәл сф. Тотылган, йөртелгән, кулланылган; тотыла торган, кулланыла торган. Русчада мөстәгъмәл сүзләр... (К. Нас.)

пр. с. Бывший в употреблении; употребляемый; общеупотребительный.

Мөстәгъмәрат ис. Мөстәгъмәрә -нең к. Юнан мөстәгъмәратыннан алдыклары җәһәтилә. (X. Чис.)

сущ. мн. от мөстәгъ-мәрә.

Мөстәгъмәрә ис. 1) Колония. 2) Корылыш, төзелеш салынган җир. Юнаннар Италия, Анатули Сахилләренә китеп мәстәгъмәрәләр тәэсис итмешләр. (X. Чис.)

сущ. 1) Колония. 2) Местность с постройками, сооружениями.

Мөстәгъни cф. Моңсыз, хаҗәтсез, кешегә хаҗәте төшмәүче, ялынычы юк. Кеше даимән гайренең малыннан мөстәгъни булмак тиеш. (К. Нас.)

пр. д. Не нуждающийся, не ищущий помощи.

Мөстәгърәкъ cф. Баткан, чумган, күмелгән. Кирәкми, балаларым һәм җәмәгатем төрле нигъмәткә мөстәгърәкъ. (К. Нас.)

пр. с. Утонувший, погрузившийся (в воду и т. п.)

Мөстәгъҗәл cф. Ашыктырылган, ашыгыч.

пр. с. Спешный, неотложный.

Мәстәгъҗәлән р. Ашыгыч рәвештә.

н. Поспешно, наспех.

Мөстәгыйд сф. 1) Сәләтле, кулыннан килерлек, булдыклы. Артык тырышлыгы, мөстәгыйдлеге аркасында остазының дәлаләте белән Камалов аңа ярдәм бирәчәк булды. (Г. Ибр.) 2) Әзер булып торучы.

пр. д. 1) Способный, деятельный. 2) Подготовившийся, готовый.

Мөстәгыйн сф. Ярдәм теләүче, булышлык сораучы.

пр. д. Ищущий помощи, поддержки.

Мөстәгыйнән р. Ярдәм (булышлык) сораган хәлдә.

н. Прося о помощи.

Мөстәдам сф. Дәвамлы, мәңгелек.

пр. с. Длительный, долгий, вечный.

Мөстәдга сф. Соралган, таләп ителгән нәрсә.

пр. с. Предмет просьбы.

Мөстәдгый сф. Сораучы, таләп итүче.

пр. д. Просящий, умоляющий; требующий.

Мөстәдгыят ис. Мөстәдга-ның к.

сущ. мн. от мөстәдга.

Мөстәдиль сф. Дәлил китерүче, дәлилләүче, исбатлаучы.

пр. д. Доказывающий, утверждающий.

Мөстәдир сф. Түгәрәк, түгәрәкләнгән. Бер хавызе мөстәдир, буе, аркылысы унбаш зираг иде. (К. Нас.)

пр. д. Круглый, сферический, шарообразный.

Мөстәдләл сф. Дәлил белән ныгытылган, дәлилләнгән.

пр. с. Доказанный; обоснованный.

Мөстәзраф сф. Якында үткән заман (вакыт).

пр. с. Недавно прошедшее время.

Мөстәзыйллә сф. Күләгәләнгән, күләгә астына кергән.

пр. д. Осеняемый; находящийся в тени.

Мөстәкар ис.Урынлашкан, җирләшкән урын, даими тору урыны.

сущ. Постоянное местопребывание; местожительство.

Мөстәкриһ сф. Җирәнүче, начар күрүче.

пр. д. Питающий отвращение; избегающий.

Мәстәкрәһ сф. Җирәнеч, начар күрелгән; күңел яратмаган. Аю җиләгенең исе хуш, әмма тагмы мөстәкрәһ була. (К. Нас.)

пр. с. Неприятный, противный, отвратительный.

Мөстәкфи сф. Җитәрлек кадәр генә таләп итүче, канәгатьләнүче.

пр. д. Находящий достаточным, удовлетворяющийся.

Мөстәкъбил сф. Каршы алучы; каршылаучы.

пр. д. Принимающий; встречающий (гостей).

Мөстәкъбәл сф. 1) Киләчәк, алдагы, алда булачак. Ул кадәресе мөстәкъбәлдә күреләчәк. (К. Нас.) 2) грам Киләчәк заман.

пр. с. 1) Будущий. 2) грам. Будущее время.

Мөстәкъриз сф. Бурычка сораучы; әҗәткә алучы.

пр. д. Просящий взаймы, берущий заем.

Мөстәкърәз сф. Бурычка бирелгән, әҗәт ителгән.

пр. с. Отданный взаймы.

Мөстәкыйль* сф. Бәйсез, башкага иярмәүче, буйсынмаучы, үзлегеннән эш итүче.

пр. д. Самостоятельный, независимый.

Мөстәкыйлән р. Бәйсез рәвештә, башкага иярмичә.

н. Независимо, самостоятельно.

Мөстәкыйм сф. 1) Туры, төз. 2) Дөрес, чын. Һәвәскә ияргән кеше тарикыймөстәкыймнән чыгар. (К. Нас.) 3) Бер җирдә торучы.

пр. д. 1) Прямой, ровный, непосредственный. 2) Истинный; верный. 3) Имеющий постоянное местожительство.

Мөстәкыйр сф. Урнашкан, җирләшкән, хәрәкәтсез бер урында торучы.

пр. д. Утвердившийся, укрепившийся, упроченный, твёрдый.

Мөстәлзим сф. 1. Сәбәпче, китереп чыгаручы, тудыручы. Низаг вә тарткалашу дошманлыкны мөстәлзимдер. (К. Нас.) 2. Сәбәп.

пр. д. 1. Обуславливающий; влекущий за собой (какое-либо последствие). 2. Причина.

Мөстәмигъ сф. Тыңлаучы, колак салучы.

пр. д. Слушающий, слушатель.

Мөстәмигыйн ис. Мөстәмигъ-нең к. Хикәяләр китереп мөстәмигыйннәрнең күңелен хуш кылырлар. (К. Нас.)

сущ. мн. от мөстәмигъ.

Мөстәмир сф. Озак вакытлар дәвам итүче, дәвамлы.

пр. д. Беспрерывный, постоянный; продолжительный.

Мөстәмләкят ис. Мөстәмләкә-нең к.

сущ. мн. от мөстәмләкә.

Мөстәмләкә ис. Колония.

сущ. Колония.

Мөстәнбәтъ сф. Аңлашылган; бер сүз яки бер мәгънә чыгарылган. Бу мәгълүмат рус, алман вә маҗар голәмасенең тәдкыйкаты нәтиҗәсеннән мөтәнбәтътыр. (Ш. ж.)

пр. с. Извлечённый как вывод; постигнутый, понятый.

Мөстәнид сф. Таянычлы, таянучы.

пр. д. Основывакнцийся, опирающийся (на что-либо).

Мөстәнкәр сф. Инкарь ителгән, танылмаган.

пр. с. Отрицаемый, непризнаваемый.

Мөстәнәд сф. 1. Таянган, нигезләнгән. Сонуф мөмтазәнең куәт вә кабилияткә мөстәнәд имтиязлары балаларына күчеп. (Җ. Вәл.) 2. Нигез.

пр. с. 1. Основанный, обоснованный. 2. Основание, базис.

Мөстәрих сф. Ял итүче, рәхәт табучы; тыныч.

пр. д. Отдыхающий, находящийся в покое; спокойный.

Мөстәриханә р. Рәхәтләнеп, тынычлап. Мән урада (анда) мөстәриханә яшәр вә калан гомеремне мәгъшук илә мәйгә сарыф идәр идем. (Ш. ж.)

н. Спокойно, без волнений, тихо.

Мөстәсна сф. 1) Башкалардан аерып алынган. 2) Аерым, чыгарма. Ул бәлки нәселенең мөстәснасы булыр дип, уйлап йөриләр иде. (Г. Ибр.)

пр. с. 1) Исключительный; из ряда вон выходящий. 2) Исключение.

Мөстәтаб сф. 1) Яхшы күрелгән, кадерле, күңелгә ятышлы. 2) Әйбәт, шәп.

пр. с. 1) Досточтимый, высокочтимый. 2) Хороший, прекрасный; превосходный.

Мөстәтыйл сф. 1) Озынча. 2) мат. Туры почмаклык.

пр. д. 1) Продолговатый, удлинённый. 2) мат. Прямоугольник.

Мөстәтәр сф. 1) Өртелгән, төрелгән, сакланган. 2) Яшерелгән. ...мөстәтәр булган мәелне аңлатып, ризалык бирде. (К. Нас.)

пр. с. 1) Закуталный, покрытый. 2) Закрытый, скрытый.

Мөстәфад сф. 1) Башка чыганаклардан алынган (җыентык). 2) Файдаланган.

пр. с. 1) Извлечённый, вынесенный (из содержания какой-либо бумаги). 2) Выведенный; использованный (из чего-либо).

Мөстәфид сф. Файдаланучы, файда күрүче. Изахатләреңне укып бик мәмнүн вә мөстәфид улдым. (Ш. ж.)

пр. д. Получающий пользу, извлекающий выгоду.

Мөстәфһөм сф. Аңлашылган.

пр. с. Понятый.

Мөстәхас сф. Каткан, ташка әйләнгән (нәрсәләр).

пр. с. Окаменелый.

Мөстәхбәр сф. Хәбәр алынган, ишетелгән, хәбәр ителгән.

пр. с. Услышанный; сообщённый.

Мөстәхдәм сф. 1) Хезмәткә алынган. 2) Хезмәткәр.

пр. с. 1) Принятый на службу. 2) Служащий.

Мөстәхикъ сф. 1) Хаклы, лаеклы; хакы бар. Вә сез әнгам дәгелсез буйлә хаксыз, хокука мөстәхикъ, бәлки әхаксез. (Г. Тук.) 2) Мохтаҗ.

пр. д. 1) Заслуживающий; достойный. 2) Нуждающийся.

Мөстәхил сф. Мөмкин булмаслык, мөмкин булмаган.

пр. д. Невозможный, невероятный.

Мөстәхкәм сф. Ныгытылган; крепость хәленә китерелгән; нык.

пр. с. Укреплённый, утверждённый; крепкий.

Мөстәхрәҗ сф. Чыгарылган, чыгарып алынган.

пр. с. Извлечённый, полученный.

Мөстәхсән сф. Һәркем яраткан, күркәм күрелгән, мактаулы. Бәдәнне пак йөртмәкне гакыл мөстәхсән күрде. (К. Нас.)

пр. с. Одобренный; заслуживающий похвалы; похвальный.

Мөстәхәб сф. Гүзәл, яхшы күрелә торган эш (дин күзлегеннән: эшләсә яхшы, эшләмәсә зарары-гөнаһсы булмаган эш).

пр. с. Любимый, излюбленный, нравящийся, одобряемый.

Мөстәхҗәр сф. Ташка әйләнгән, ташка әверелгән.

пр. с. Окаменелый.

Мөстәшар ис. Киңәшче, киңәш белән ярдәм итүче.

сущ. Советник, консультант.

Мөстәэкил сф. Фәкыйрьләр хакын ашаучы.

пр. д. букв. Поедающий долю бедняков.

Мөстәэмин сф. 1) Ышанучы, ышанып тапшырылучы. 2) Әманлык-иминлек сораучы.

пр. д. 1) Доверяющий. 2) Ищущий спасения. 3) Просящий о пощаде.

Мөстәэмән сф. 1) Имин булган, берәү тарафыннан яклана торган. 2) Ышанычлы дип санала торган.

пр. с. 1) Живущий под покровительством, под защитой. 2) Считаемый надёжным, верным; доверяемый.

Мөстәэнис сф. Ияләшкән, кыргыйлыгы беткән, өйрәнгән.

пр. д. Привыкший к людям, прирученный.

Мөстәэҗир сф. Арендага алучы.

пр. д. Арендатор, съёмщик, наниматель.

Мөстәэһил сф. Лаек булу, яраклы булу.

пр. д. Заслуживающий, достойный.

Мөстәүли сф. Буйсындырып хуҗа булучы, яулап алучы.

пр. д. Покоряющий, овладевающий; завоёвывающий.

Мөстәүҗиб сф. Лаек, кулай. Берәүнең изгелеген инкарь кылса, зарарны мөстәүҗиб булыр. (К. Нас.)

пр. д. Заслуживающий (чего-либо); достойный; подлежащий (чему-либо).

Мөстәҗаб сф. Теләгәне кабул булган, кабул ителгән, соравы канәгатьләндерелгән. Бу эш шуйлә гаҗәп булды, догасы мөстәжаб булды. (Г. Кан.)

пр. с. Удовлетворённый; получивщий положительный ответ на свою просьбу, мольбу.

Мөстәҗиб сф. Сорауга (сораганга) җавап бирүче, теләкне кабул итүче, үтәүче. Әмереңә сәмган вә таган мөстәҗибмен мин гариб. (С. Рәм.)

пр. д. Удовлетворяющий просьбу, отвечающий на вопросы; исполняющий (просьбу).

Мөстәһзи сф. Көлүче, мыскыллаучы, мәзәкләүче.

пр. д. 1. Насмехающийея, насмешливый. 2. Насмешник.

Мөстәһзиянә р. Көлеп, мыскыллап, мыскыл итеп.

н. Насмешливо; иронически.

Мөстәһлик сф. Һәлак итүче.

пр. д. Истребляющий; уничтожающий, губительный; гибельный.

Мөстәһтик сф. Әдәпсез, оятсыз.

пр. д. Бессовестный, бесстыжий.

Мөстәһҗән сф. Начар, әдәпсез, кабахәт саналган зшләр, сүзләр.

пр. с. Предосудительный; позорный; неприличный; дурные поступки, слова.

Мөсәббиб сф. Сәбәпче, сәбәп булган нәрсә. Маһруйның хәмеленнән мөсәббибе улан Галиевә магада кем хәбәрдар. (3. Биг.)

пр. д. Обуславлйвающий, причиняющий, вызывающий (что-либо).

Мөсәббәб сф. Сәбәпләнгән, сәбәп белән бар ителгән, сәбәп белән булган. Хикмәт мөсәббәбнең сәбәпкә иртибатындадыр. (К. Нас.)

пр. д. Обусловленный, причинённый, имеющий своей причиной (что-либо).

Мөсәйяб I ис. Иреннән аерылган хатын.

сущ. Разведённая женщина.

Мөсәйяб II сф. Дикъкатьсез, җилбәзәк.

пр. с. Невнимательный, небреҗный; ветреный.

Мөсәккин сф. Тынычландыручы, йомшартучы. Андый да улакны мөсәккин һәм тәсмиякылыныр. (К. Нас.)

пр. д. Успокаивающий, смягчающий.

Мөсәллитъ сф. Ирекле итүче, власть бирүче, ирек куючы (берәүне икенче берәү өстеннән үзе теләгәнне эшләргә).

пр. д. Дающий волю, предоставляющий власть (над кем-либо).

Мөсәлләм сф. 1) Күндерелгән; канәгатьләндерелгән, инкарь ителми торган. 2) Риза, канәгать. Нигъмәтулла әфәнде Шубинның сүзләренә мөсәлләм улды. (3. Биг.) 3) Тапшырылган.

пр. с. 1) Принятый, неотвергнутый. 2) Согласный, довольный. 3) Вручённый.

Мөсәлләс сф. 1) мат. Өчпочмак. 2) Өч почмаклы, өч кырлы, өчтән торган. 3) Әче бал, брага.

пр. с. 1) мат. Треугольник. 2) Утроенный, тройной, тройственный. 3) Треугольный. 4) Брага.

Мөсәлләс каимеззавия гыйб. Туры почмаклы өчпочмак.

фр. Прямоугольный треугольник.

Мөсәлләс мөтәсавиеззавия гыйб. Өч кыры да тигез өчпочмак.

фр. Равнобедренный треугольник.

Мөсәлләс мөнфәриҗеззавия гыйб. Киң почмаклы өчпочмак.

фр. Тупоугольный треугольник.

Мөсәлләсат ис. Тригонометрия.

сущ. Тригонометрия.

Мөсәлләсат көрәвия гыйб. Сферик өчпочмаклар тригонометриясе.

фр. Сферическая тригонометрия.

Мөсәлләт сф. Җиңеп үз кулы астына алган, (берәүнең өстеннән) үзе теләгәнне эшләргә ирекле булган. Мөсәлләтъ улдылар бонлар, белмим нә мәгънәдән. (Г. Тук).

пр. с. Господствующий, овладевший, владеющий; самовластный.

Мөсәлләх сф. Кораллы, кораллан дырылган.

пр. с. Вооружившийся, вооружённый.

Мөсәлсәл сф. Чылбыр кебек бер-беренә бәйләнгән, тезелгән, тоташ.

пр. с. Образующий цепь; последовательный, преемственный, беспрерывный.

Мөсәмма сф. Аталган, исем бирелгән, исемләнгән. Дус кемдер дип сорагач, мөсәммасе юк бер исемдер дип җавап бирмештер. (К. Нас.)

пр. с. Названный, именуемый.

Мөсәммән сф. 1. 1) мат. Сигез кырлы; сигез почмаклы. 2) шигъ. Сигез стопадан торган. 2. Акчалы, акча һәм башка кыйммәтләр иясе.

пр. с. 1) мат. Восьмигранный; восьмиугольный. 2) поэт. Состоящий из восьми стоп. 2. Имеющий деньги или другие ценности.

Мөсәннә сф. 1) Икеле, икешәрле, ике катлы. 2) грам. Ике нокталы хәреф. 3) грам. Икелек саны.

пр. с. 1) Двойной, двукратный, удвоенный. 2) грам. Буква с двумя точками. 3) грам. Двойственное число.

Мөсәттар сф. Язылган; юл-юл итеп сызылган, сызыклы (кәгазь).

пр. с. Написанный; разлинованный.

Мөсәттах сф. 1) Тигез, яссы. 2) Йөз, өслек.

пр. с. 1) Ровный, плоский. 2) Площадь, поверхность.

Мөсәххәр I сф. Сихерләнгән. Һәр кешене мөсәххәр итә торган күзләреннән... (М. Гаф.)

пр. с. Заколдованный, завороженный.

Мөсәххәр II сф. Буйсындырылган, яулап алынган; мәҗбүр иттерелгән.

пр. с. Покорённый, завоеванный; принуждённый (что-либо делать).

Мәсәүвид сф. Китапның караламасын язучы.

пр. д. Пишущий начерно.

Мөсәүвәд сф. Каралама, акка күчерелмәгән (язу). Ун җилддән гыйбарәт лөгать китабы мөсәүвәд хәлендә дөньядан югалмыштыр. (Ш. ж.)

пр. с. Черновик.

Мөсәҗҗәгъ сф. шигъ. Рифмалаштырылган, рифмалы. Мөсәҗҗәгь нәсер — рифмалы чәчмә.

пр. с. поэт. Рифмованный.

Мөсһил сф. Эч җибәрүче, эчне йомшартучы. Тәрәтне сыеклый торган дару мөсһил дип аталадыр. (К. Нас.)

пр. д. Слабительное.

Мөсһилат ис. Мөсһил-нең к.

сущ. мн. от мөсһил.

  • А
  • Б В Г Д З И Й К Л М Ма Мe Ми Мo Мy Мә Мөа Мөб Мөв Мөг Мөд Мөж Мөз Мөк Мөл Мөм Мөн Мөp =>Мөc<= Мөт Мөф Мөх Мөш Мөэ Мөя Мөә Мөҗ Мөһ Мү Н О П Р С Т Ф Х Ч Ш Я Ә Ө Җ Һ

    Сайт управляется системой uCoz