Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
Сайт
М.И.Мәхмүтов, К.З.Хәмзин, Г.Ш.Сәйфуллин тарафыннан төзелгән, 1993 елда Казанда, "ИМАН" нәшриятендә чыккан ГАРӘПЧӘ-ТАТАРЧА-РУСЧА АЛЫНМАЛАР СҮЗЛЕГЕ нигезендә эшләнде. Кызганычка каршы, сүзләрнең гарәп графикасында язылышын башкара алмадым. Сүзлектә хата тапсагыз, бирегә төртеп миңа языгыз.
Б
В
Г
Д
З
И
Й
Ка
Ки
Ко
Ку
Кы
Кя
Кә
Кө
Кү
Л
М
Н
О
П
Р
С
Т
Ф
Х
Ч
Ш
Я
Ә
Ө
Җ
Һ
З
И
Й
К
Л
М
Н
О
П
Р
С
Т
Ф
Х
Ч
Ш
Я
Ә
Ө
Җ
Һ
| |
|
Кибар с. 1. 1) Олы, зур, бөек. 2) Горурлы, һавалы. Ни кирәк? дими, сорамый, ташламый кибарлыгын. (М.Гаф.) 2. Аристократлар.
| |
прил. 1. 1) Важный, серьезный, знатный. 2) Высокомерный. 2. Аристократы.
| |
|
Кибари с. 1. Олысымак, горур; аристократик. ... Ак сакаллы, мәһабәт вә кибари кыяфәтле бер адәм... (Г. Ибр.)
| |
прил. Важный, гордый; аристократический.
| |
|
Кибаранә гф. р. 1) Олыланып, горурланып, һаваланып, борын күтәреп, үзен зур, шәп күреп. 2) Аристократларча, морзаларча. Кибаранә күтәреп баш безнең таш-тау, селкенми дә, кузгалмый да тора басып. (Г. Тук.)
| |
ар.-п. н. 1) Гордёливо, спесиво, высокомерно, надменно, 2) По-аристократски, по-дворянски.
| |
|
Кибер м. I. 1) Зурлык. 2) Олылык, үзен зур күрүчәнлек, һавалы буяу, тәкәбберләнү. Миңа хитаб иткәндә тыңкышрак кына киберле тавыш белән... (Ф. Әмир.)
| |
м. I. 1) Огромность. 2) Высокомерность, надменность.
| |
|
Кибри с. Һавалы, тәкәбберлек(кә караган). Ахмак вә надан, үзенең наданлык сәбәпле бозыклыкта булып, сүзе кибри вә фигыле зәмим булган кешедер. (К. Нас.)
| |
прил. Заносчивый, высокомерный.
| |
|
Кибрит ис. 1) Күкерт. 2) Шырпы.
| |
сущ. 1) Сера, фосфор. 2) Спички.
| |
|
Кибрия ис. 1) Зур дәрәҗәлелек, горурлык, дан. Төхфәтуллин җырчы, бакыручы мөгассир кибрия! Үпкәләсәң үпкә ашарсың: һәммә эшләрең рия. (Ш. Баб.) 2) Тәкәбберлек.
| |
сущ. 1) Гордость, величие, слава. 2) Гордость, высокомерие.
| |
|
Кизеб ис. Ялган, ялганлау. Кыйлалар бәс аңа кизеб вә бөһтан. (М. бәй.)
| |
сущ. Ложь, неправда.
| |
|
Килек ф. ис. Камыш каләм. Килек! зарым, юк язарым, чөн кабул итми базар. (Дәрд.)
| |
п. сущ. Тростниковое перо, калям.
| |
|
Кимияви с. Химик, химия (гә бәйләнешле).
| |
прил. Химический.
| |
|
Кимиягир гф. ис. Химия белгече, химик.
| |
ар.-п. сущ. Химик.
| |
|
Кимья ис. 1) Химия. 2) Алхимия.
| |
сущ. 1) Химия. 2) Алхимия.
| |
|
Кин ф. ис. кара: кинә.
| |
п. сущ. см. кинә.
| |
|
Киная* ис. 1) Читләтеп әйтелгән сүз. „Акча бакыр, санарга такыр" - акча юклыктан кинаядер. (К. Нас.) 2) Метонимия.
| |
сущ. 1) Знак, намёк. 2) лит. Метонимия.
| |
|
Кинә* ф. ис. 1) Яшертен дошманлык. 2) Ачу тоту, үч алырга йөрү. Гөл китте, сабагында кинә калды, былбыл, сиңа бер бөктек инә калды. (Дәрд.)
| |
п. сущ. 1) Злоба, вражда. 2) Месть, мщение.
| |
|
Кинәдар ф. с. Яшерен ачу алучы, үч алучы, үч кайтара торган, үч алуны яратучы.
| |
п. прил. Мстительный, злопамятный, мстящий.
| |
|
Кинәхаһ ф. с. Үч игәргә теләүче, үч алырга йөрүче.
| |
п. прил. Ищущий случая отомстить; мститель.
| |
|
Кира ис. 1) Вакытлы файдалану, аренда. Самарадан 4—5 чакрым җирдә кира илә бер дача алмыш иде. (3. Биг.) 2) Вакытлы файдаланып торган өчен (аренда өчен) түләнә торган акча.
| |
сущ. 1) Наем, аренда. 2) Плата за наем, арендная плата.
| |
|
Кирам с. к. 1) Хөрмәтле(ләр), затлы(лар), намуслы(лар). 2) Данлыклы, кадерле.
| |
прил. мн. 1) Щедрые, великодушные, благородные, милостивые, любезные. 2) Славный; почтенный.
| |
|
Кирамен кятибин гыйб. дини Динчеләрчә, кешенең барлык яхшы, яман ашләрен язып торучы фәрештәләр.
| |
фр. рел. Ангелы, записывающие грехи и добрые дела людей.
| |
|
Кирар р. Кат-кат, күп тапкыр.
| |
н. Многократно.
| |
|
Кирарән вә мирарән гыйб. Күп тапкыр һәм күп мәртәбәләр, кат-кат. Кирарән вә мирарән тәҗрибә кылынмыштыр. (К. Нас.)
| |
фр. Много раз, очень часто, многократно.
| |
|
Кирбас ис. Бәз (тукыма). Кирбастан башлык киеп йортыннан чыгып китте. (К. Нас.)
| |
сущ. Кирбас (тонкая хлопчатобумажная
ткань).
| |
|
Киришмә ф. ис. Чытлык, каш сикертү, күз кысу. Киришмәң бәндәне мәдһуш кылгай. (Хорәз.)
| |
п.сущ. Подмигиванне, знак глазами, кокетство, нежный взгляд.
| |
|
Кис ис. Янчык, акча янчыгы.
| |
сущ. Мешочек, сумка, кошель.
| |
|
Кисвә ис. Кием, аркага киелә торган кием. Буеңызга ләтафәт кисвәт төз. (Хорәз.)
| |
сущ. Одежда, одеяние.
| |
|
Кисә ф. ис. Кечкенә капчык, янчык, акча янчыгы, кесә.
| |
п. сущ. Денежный мешок, мошна, кошель.
| |
|
Китаб ис. 1) Китап. 2) Язу.
| |
сущ. 1) Книга. 2) Письмо, послание, грамота.
| |
|
Китабеинас фи хаккыйлхәуас гыйб. Хас кешеләр турындагы китап (Ш. Бабич китабының исеме).
| |
фр. „Книга об избранных" (название книги поэта Ш. Бабича).
| |
|
Китаби с. 1) Китап(ка бәйләнешле), китапча, китаптан алынган.
2) Дини китапка (тәүрат, инҗил, коръәнгә) бәйләнешле. 3) Дини китапларның берсе белән гамәл кылучы.
| |
прил. 1) Книжный, письменный. 2) Огносящийся к священному писанию. 3) Действующий по религиозному писанию.
| |
|
Китабханә* гф. ис. Китапханә.
| |
ар.-п. сущ. Библиотека.
| |
|
Китабә ис. 1) Язу. 2) Истәлек өчен язып куелган такта яки таш.
3) Кабер өстенә язып куелган таш. 4) Китапның башына язылган исеме.
| |
сущ. 1) Писание. 2) Надпись; письмо, письмена. 3) Надгробный камень с эпитафией. 4) Название книги, написанное на обложке.
| |
|
Китабәт м. I. 1) Язу язмак. Китабәт әйләюбән тәнкыйл итеп. (Ут. Им.) 2) Язу сәнгате. 3) Язу эше белән шөгыльләнүчелек.
| |
м. I. 1) Писание (чего-либо). 2) Искусство писания. 3) Секретарство.
| |
|
Китман ис. Сер итеп саклау, яшерү. Шигърә вирдем ихтитам намеңне китманымлә бән. (Г. Тук.)
| |
сущ. Утаивание, скрытие, скрывание.
| |
|
Кифая ис. Җитәрлек, җитәрлек булу, кирәк кадәр булу. Дүрт адәмә Кифая итәрлек булып. (3. Биг.)
| |
сущ. Достаточность, необходимое количество.
| |
|
Кифаять кара: кифая.
| |
сущ. см. Кифая.
| |
|
Киясәт ис. Уяулык, зирәклек, акыллылык.
| |
сущ. Проницательность ловкость, сметливость.
| |
|
Киһанәт ис. Күрәзәлек, киләчәктән хәбәр бирүчелек.
| |
сущ. Предсказывание, пророчество.
|
|
|