Кыйбалә ис. 1) Акушерлык гыйлеме. 2) Акушерлык (әбилек) итү.

сущ. 1) Прием ребенка. 2) Акушерство.

Кыйбла* ис. 1) Кыйбла, намаз укыганда йөз юнәлткән як. 2) Көньяк. 3) күч. Идеядә юнәлеш, күзәткән максат.

сущ. 1) Кибла (сторона, к которой мусульманин обращаегся лицом во время молитвы). 2) Юг. 3) перен. Идейное направление, устремлённость.

Кыйбланамә гф. ис. Компас.

ар.-п. сущ. Компас.

Кыйвам ис. 1) Тору, торыш, яшәү. Хайван да кыйвам вә хәятка багыйс булган сәбәпләргә тәшәббес итәр. (К. Нас.) 2) Сыек нәрсәләрнең куелык дәрәҗәсе.

сущ. Существование. 2) Сгущение, кон дексация.

Кыйдвә ис. Алдынгы, башта торучы. Мөхәммәд бине Фазыйл хисап гыйльмендә кыйдвә дәрәҗәсенә ирешмештер. (К. Нас.)

сущ. Образец, пример.

Кыйдәм ис. Искелек, борынгылык.

сущ. Древность; давность.

Кыйлләт ис. Азлык.

сущ. Небольшое количество; недостаточность.

Кыйлүлә ис. Көндезге йокы, көндезге ял. Кыйлүлә кыйлмак өчен өемә кайттым. (К. Нас.)

сущ. Послеобеденный сон, дневной отдых.

Кыйль ис. Әйтелгән сүз.

сущ. Сказано, сказанное.

Кыйль вә кал гыйб. Имеш-мимеш, юк-бар сүз, төрлечә сөйләүләр. Инан биллаһи сүземә, түгелдер кыйль вә калләрдән. (Г. Кан.)

фр. Толки, разговоры, пересуды.

Кыйммәт* ис. 1) Бәя, бәһа, хак. 2) Кыйбат, югары бәяле. Зи кыйммәт— кыйммәт бәяле, кадерле.

сущ. 1) Ценность; дена, стоимость. 2) Дорогой, дорогостоящий.

Кыйммәтдар гф. с. 1) Бәяле, кыйбат. 2) Кадерле, югары дәрәҗәле.

ар.-п. прил. 1) Ценный, дорогой. 2) Качественный, драгоценный; достойный.

Кыйммәте мәүзуг ст. Әйбернең өстенә куелган бәя, номиналь бәя.

сс. Номинальная цена, стоимость.

Кыйммәте хәкыйка ст. Әйбернең үзенә төшкән бәясе, үзкыйммәт, төп бәя.

сс. Истинная цена; себестоимость.

Кыйнтар ис. 1) Үлчәү, авыр нәрсәләр үлчи торган үлчәү. 2) 44,928 кг авырлык үлчәве.

сущ. 1) Весы для взвешивания тяжёлых предметов, 2) Кантар (мера веса, равная 1,928 кг).

Кыйрар м. I. Терлекнен тешенә карап яшен билгеләү.

м. I. Определение возраста животного по зубам.

Кыйрат ис. Карат (кыйммәтле ташлар үлчәү берәмлеге).

сущ. Карат.

Кыйраәт м. I. Уку, күрми кычкырып уку. Башка мәдрәсәләрдә кайсында кыйраәт кенә, кайсында хәдис кенә укыла... (3. Биг.)

м. I. Чтение, рецитация корана.

Кыйраәтханә гф. ис. Уку чалы, уку өе.

ар.-п. сущ. Читальный зал.

Кыйрд ис. Маймыл.

сущ. Обезьяна.

Кыйсас I ис. Үтерүчене үтерү, яралаучыга яралау юлы белән җәза бирү. Кыйсас таләб итмә, бүре, теге үгездән. (М. Гаф.)

сущ. Возмездие однородным действием, воздаяние.

Кыйсас II ис. Кыйсса-ның к.

сущ. мн. от кыйсса.

Кыйсасән р. Кыйсас (I) белән җәзалап.

н. Возмездием.

Кыйсем ис.1) Өлеш. 2) Бүлек, бүлем, төркем. Шул вәгъдәңнең бик аз гына кыйсмен күрсәт. (М. Гаф.)

сущ. 1) Доля, часть. 2) Отдел, отделение.

Кыйсмән р. Өлешчә, берникадәр, кисәкчә. Хәтта, кыйсмән бу сүзләр өчен мин рәхмәт әйтергә дә бурычлымын. (Ф. Әмир.)

н. Частично.

Кыйсмәт ис. 1) Бүлү, аеру, өлешләү. Бу өязне кыйлыйк өчкә кыйсмәт. (М. бәй.) 2) Үзөлеш, бәхет, өлешенә чыккан. 3) Язмыш. Кыйсмәт булса, Әхмәди байның кызын алырмын. (3. Биг.)

сущ. 1) Деление: 2) Доля, участь, счастье. 3) Судьба.

Кыйсса ис. Хикәя, тарихи эпизод, вакыйга, хәбәр. Язып иске яһуди кыйссаларыны улдыгыз нәкъкаль. (Г. Тук.)

сущ. Рассказ, повествование; исторический случай.

Кыйссадан хисса - укыган хикәядән алынырга тиешле гыйбрәт.

Мораль (рассказа, басйи и т. п.)

Кыйст ис. 1) Өлешләргә, пайга бүлүдә дөреслек, турылык. 2) өлеш, пай. 3) Бурыч түләгәндә ваклап, өлешләп түләү.

сущ. 1) Справедлирость. 2) Доля, часть. 3) Очередной взнос, платёж.

Кыйтал м. III. Үтерешү, сугышу, сугыш.

м. III. Сражение, битва.

Кыйтар ис. 1) Саф, рәт. Богдай үсеп өлгерергә вә тагам кыйтарына керергә 18—19 атна кадәр вакыт, кирәк. (К. Нас.) 2) Бер-бер артлы тезелеп бару.

сущ. 1) Ряд, строй 2) Вереница, цуг.

Кыйтга ис. 1) Кисәк, өлеш, 2) Бүлек, парча. 3) Җир шары доры җиренең аерым кисәкләре, континент. 4) Кыска (кимендә ике юл), ләкин тулы бер фикер әйтелгән шигырь. Зәхмәт тәкый булса, берничә кыйтга сүзләсәң. (Мөхм.).

сущ. 1) Кусок, часть, доля. 2) Составная часть, отрывок, 3) Участок земли; часть суши; континент. 4) Короткое стихотворение.

Кыйтгат ис.Кыйтга-ның к.

сущ. мн. от. кыйтга.

Кадйтгате хәмсә гыйб. Җир йөзенең биш кисәге: Европа, Азия, Америка, Африка, Австралия.

фр. Пять частей света.

Кыйхыт кара: кахт.

см. кахт.

Кыйшер ис. Кабык (яшелчә, җимеш, ашлык орлыкларының тышкы кабыгы).

сущ. 1) Кожица. 2) Скорлупа. 3) Оболочка, кожура. 4) Кора, корка.

Кыядәт ис. Гаскәргә командалык итү.

сущ. Командование, руководство.

Кыям ис. 1) Аягүрә басып тору, аяк өстендә тору. Булма бер җирдә кыям, әй, юкка шатланган куян. (Ш. Баб.) 2) Берәүне хөрмәт йөзеннән торып басып каршылау. 3) Намазның аягүрә үтәлә торган өлеше. 4) Баш күтәрү. Капчык һәр яктан тишелә, союзник ямый алмый, көн-төн ишетелеп тора, яңа халык кыямы. (Г. Кам.)

сущ. 1) Стояние. 2) Приветсгвие стоя (с почтением). 3) Часть молитвы читаемая стоя. 4) Восстание, бунт.

Кыямәт* ис. 1) дини Ахирәт көне, дөңья беткән көн. 2) Тавыш, гауга, шау-шу, тәртипсезлек.

сущ. 1) рел. Врскресение, конец света. 2} Столпотворение, суматоха, беспорядок.

Кыяс ис. 1) Охшату, чагыштыру, тиңләштерү. 2) Үрнәк, мисал, үлчәү. Кылган эшең ничә мең кат артып китә, кыяс кылып караганда мәсарифкә тоткан, расходка. (М Гаф.)

сущ. 1) Измерение, сопоставление, аналогия, 2) Образец, мера, норма, мерка.

Кыясе нәфес ст. Үзеңә карап, үзеңнән чыгып хөкем итү.

сс. Дословно: по себе судить.

Кыяси с. 1) Чагыштырмача, чагыштыруга нигезләнгән. 2) Аналогик.

прил. 1) Сравнительный 2) Аналогичный.

Кыясән р. Аналогия буенча, кагыйдә нигезендә, чагыштыру юлы белән; чагыштырып.

н. По аналогии, сравнительно; по правилу.

Кыяфәт* ис. Кешенең төсе-бите, кешенең тышкы күренеше, килеш-килбәте.

сущ. Наружность, внешний вид, облик.