Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
Сайт
М.И.Мәхмүтов, К.З.Хәмзин, Г.Ш.Сәйфуллин тарафыннан төзелгән, 1993 елда Казанда, "ИМАН" нәшриятендә чыккан ГАРӘПЧӘ-ТАТАРЧА-РУСЧА АЛЫНМАЛАР СҮЗЛЕГЕ нигезендә эшләнде. Кызганычка каршы, сүзләрнең гарәп графикасында язылышын башкара алмадым. Сүзлектә хата тапсагыз, бирегә төртеп миңа языгыз.
Б
В
Г
Д
З
И
Й
К
Л
М
Н
О
П
Р
С
Т
Ф
Х
Ч
Шa
Ши
Шо
Шу
Шә
Шө
Шү
Я
Ә
Ө
Җ
Һ
| |
|
Шибһ (шибеһ) ис. Охшашлык, охшашу.
| |
сущ. Сходство, подобие.
| |
|
Шибһе җәзирә ст. Ярым атау.
| |
сущ. Полуостров.
| |
|
Шивә* ф. ис.. 1) Җирле сөйләм, диалект. 2) Язучы иҗатындагы аерымлык; хәрәкәт рәвеше. 3) Назлылык, матур сынлылык, нәзакәтлек;
купшылык, көязлек.
| |
п. сущ. 1) Местный говор; диалект. 2) Образ действия; метод, манера; отличительная .рсобен-ность в творчестпе писателя. 3) Кокетство, грация;
изящество, щегольство.
| |
|
Шивәи ифадә — сөйләп бирү рәвеше, төшендерү (аңлату) алымы.
| |
Метод толкования, разъяснения.
| |
|
Шивәкяр ф. с. Назлы; матур сынлы; нәфис, зифа; көяз, купшы.
| |
п. прил. Кокетливый, манерный, жеманный; стройный; щегольский.
| |
|
Шивән ф. ис. Аһ-зар, елау, кайгы тоту.
| |
п. сущ. Плач, рыдаңие, вопль.
| |
|
Шигар ис. 1) Өндәү, лозунг. Хөрлек, тигезлек аның шигары. (М. Гаф.) 2) Билге; герб; эмблема. 3) Байрак. 4) Аерымлык билгесе.
(Сыйфат рәвешендә кушма сүз составында да кулланыла). Мәрхәмәт шигар — мәрхәмәт иясе, мәрхәмәтле. Шөһрәт шигар — данлыклы, дан
тотучы, мәшһүр.
| |
сущ. 1) Девиз, призыв, лозунг. 2) Знак, марка; герб; эмблема. 3) Знамя. 4) Отличительный признак. (В качестве прилагательного встречается в
сложных словах).
| |
|
Шигъри* с. Шигырьгә бәйләнешле, поэтик.
| |
прил. Поэтический.
| |
|
Шигъриять ис. Шигърилек; матурлык, нәфислек; художестволылык. Боны шатлык катыш моңлылык, әллә нинди бер шигъриять тәмам
изрәткән. (М. Гаф.)
| |
сущ. Поэтичность; художественность; красота, изящество.
| |
|
Шигърән р. Шигырь итеп, тезмә рәвештә, шигырь үлчәвенә салып.
| |
н. Стихом, в стихотворном виде.
| |
|
Шигый ис. Шига (дүртенче хәлифә Гали һәм анын балаларына тарафдарлык мәзһәбе). 2) Шига мәзһәбе(нә бәйләнешле).
| |
сущ. 1) Сторонник секты четвёртого халифа Али и его сыновей, шиит. 2) Шиитский.
| |
|
Шигырь* ис. Тезмәле әсәр, рифмалы шигырь.
| |
сущ. Стихотворение; рифмованное произведение.
| |
|
Шиддәт ис. 1) Көч, куәт; көчлелек. Күңелендә теге серле музыка шиддәтле рәвештә кузгалды (Г. Газиз). 2) Катылык, кискенлек,
гадәттәгедән артык булучылык; кансызлык. 3) Бәла, каза, хәсрәт.
| |
сущ. 1) Сила, мощь; интенсивность. 2) Резкость, жестокость, строгость, суровость. 3) Несчастье, горе, беда, бедствие.
| |
|
Шикакъ ис. Аерылу, бүленү; фикер башкалыгы, үзара килешмәү.
| |
сущ. Разногласие, раскол.
| |
|
Шикаять* ис. Зар, зарлану, жалоба, сукрану. Пулисая Мохтардан шикаять иттеләр. (М. Ак.)
| |
сущ. Жалоба; стенание.
| |
|
Шикяр (шигяр) ф. ис. 1) Ау аулау, тоту. 3) Аулана торган кош-корт. Беркөн падишазадә шикярдин кәлеп өйгә барыр ирде (Мәҗмәгыл
хикәять).
| |
п. сущ. 1) Охота, ловля. 2) Дичь, предмет охоты.
| |
|
Шикәм ф. ис. Эч, корсак, карын.
| |
п. сущ. Живот, брюхо.
| |
|
Шикәмпәрвәр ф. с. 1) Ашау-эчүне генә белүче, куп ашаучы, ашамсак, бирән, гуҗ. 2) Тәмле ашарга яратучы, тәмле тамак.
| |
п. прил. 1) Прожорливый. 2) Обжора. 3) Лакомка; гурман.
| |
|
Шикәмпәрәст кара: шикәмпәрвәр.
| |
см. Шикәмпәрвәр.
| |
|
Шикәстә ф. с. 1) Сынык, ватык, җимерек, китек, бозык. 2) Җиңелгән.
| |
п. прил. 1) Сломапный, разбитый, 2) Побеждённый.
| |
|
Шикәстә дил — күңеле кырылган, күңеле сынган.
| |
Обиженный.
| |
|
Шималь ис. 1) Сул як, сул кул. 2) Төньяк. Шимальдән гаҗәп куәтле болытлар кузгалып бөтен дөньяны каплап алдылар. (Г. Ибр.)
| |
сущ. 1) Левый, левая сторона; левая рука. 2) Север.
| |
|
Шимали с. Төньяк(ка караган), төньяк(ка бәйләнешле).
| |
прил. Северный.
| |
|
Шималия кара: шимали.
| |
см. Шимали.
| |
|
Шималән р. Төньяктан, төньяк тарафыннан.
| |
н. С севера, к северу, севернее.
| |
|
Шимә ис. Холык, характер; үзлек.
| |
сущ. Характер, качество; свойство.
| |
|
Шин ис. „Ш" хәрефенең исеме
| |
сущ. Название буквы "ш".
| |
|
Шинас ф. ис. Белүче, аңлаучы; оста; белгеч.
| |
п. сущ. Знаток, понимающий; мастер, специалист.
| |
|
Шинбә* (шәнбә) ис. Шимбә.
| |
сущ. Суббота.
| |
|
Шир ф. ис. Арслан. Димнә үгезгә килеп: „Падиша шир мине сиңа җибәреп хозурына чакырды", диде. (Г. Фәез.)
| |
п. сущ. Лев.
| |
|
Ширанә ф. р. Арсланда й, арслан кебек батыр. Сүзеңдин янмагыл, ширанә булгыл (Сайяди).
| |
п. н. 1. Мужеетвенный как лев, храбрый, отважный. 2. Мужественно, храбро, отважно.
| |
|
Шираэ ис. Сатып алу.
| |
сущ. Покупка.
| |
|
Ширбәт* ис. Эчемлек, татлы эчемлек, жимеш сулары. Дөнья сәүмәк ширбәтешшәйтан икәндер белмәдем. (Һ. Сал.)
| |
сущ. Шербет, лимонад, фруктовая вода; прохладительныс напитки.
| |
|
Ширгир ф. ис. Арслан белән көрәшерлек гайрәтле батыр.
| |
п. сущ. Богатырь, могущий померяться силами со львом.
| |
|
Ширек ис. Күп аллага ышану; мәҗүсилек.
| |
сущ. Многобожие; язычество.
| |
|
Ширин* ф. с. Татлы, ләззәтле. Шикәрдән ширин, балдан татлы, тел тибрәтеп әйткән сүзләрең (Җыр).
| |
п. прил. Сладкий.
| |
|
Ширкәт* ис. 1) Эштә уртаклык, бергәләп эш итү. 2) Җәмгыять, товарищество, компания.
| |
сущ. 1) Общее достояние, коллективлый труд. 2) Общество, компания, товарищество, агентство.
| |
|
Ширьян ис. Артерия (йөрәктән чыккан кан тамыры).
| |
сущ. Артерия.
| |
|
Шитаб ф. ис. Ашыгу, сабырсызлану; тизләтү.
| |
п. сущ. Поспешность, спешка, торопливость; ускорение.
| |
|
Шитаи с. Кышкы, кыш(ка бәйләнешле).
| |
прил. прил.Зимний.
| |
|
Шифа* ис. 1) Авырудан терелү, сәламәтләнү. 2) Авырудан коткару (тергезү) көче, савыктыргыч. Гыйльме белән гамәл кыйлмаган кешенең гыйльме шифасыз дәва кебекдер. (К. Нас.)
| |
сущ. 1) Выздоравление, излечение. 2) Лечебное средство; лекарство; снадобье.
| |
|
Шифабәхеш, шифарәсан, шифасаз гф. с. Шифалы, шифасы тия торган, савыктыра торган.
| |
ар.-п. прил. Целительный, целебный.
| |
|
Шифаханә гф. ис. Больница, госпиталь.
| |
ар.-п. сущ. Больница, лечебное заведение, госпиталь.
| |
|
Шифаһ Шифә-нең к.
| |
мн. от шифә.
| |
|
Шифаһи с. Телдән, телдән сөйләнгән (язма түгел).
| |
Прил. Устный, словесный.
| |
|
Шифаһия Шнфаһи-нең мнс.
| |
жен. от шифаһи.
| |
|
Шифаһән р. Телдән сөйләп.
| |
н. Устно.
| |
|
Шифә ис. Ирен.
| |
сущ. Губа.
| |
|
Шияхәт кара: имамәт.
| |
см. Имамәт.
| |
|
Шиһаб ис. 1) Кисәү. 2) Ут шәүләсе, ялкын, ялкын нуры. 3) Метеор. 4) Метеорит нуры.
| |
сущ. 1) Головня. 2) Пламя, отблеск пламени. 3) Падающая звезда, метеор. 4) Свет падающей звезды.
|
|
|