Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
Сайт
М.И.Мәхмүтов, К.З.Хәмзин, Г.Ш.Сәйфуллин тарафыннан төзелгән, 1993 елда Казанда, "ИМАН" нәшриятендә чыккан ГАРӘПЧӘ-ТАТАРЧА-РУСЧА АЛЫНМАЛАР СҮЗЛЕГЕ нигезендә эшләнде. Кызганычка каршы, сүзләрнең гарәп графикасында язылышын башкара алмадым. Сүзлектә хата тапсагыз, бирегә төртеп миңа языгыз.
Б
В
Г
Д
З
И
Й
К
Л
М
Н
О
П
Р
Са
Си
Сo
Ст
Су
Сы
Сә
Сө
Сү
Т
Ф
Х
Ч
Ш
Я
Ә
Ө
Җ
Һ
| |
|
Си I ис. Гарәп әлифбасында дүртенче хәреф — „с" хәрефе исеме (сакау әйтелгән „с").
| |
сущ. Арабская буква „с" (междузубный звук).
| |
|
Си II ф. сан. Утыз.
| |
п. ч. Тридцать.
| |
|
Сива кис. Башка, бүтән.
| |
част. Кроме, иной.
| |
|
Сига ис. 1) Киңлек. 2) Муллык, иркенлек.
| |
сущ. 1) Обширность; простор. 2) Достаток, состоятельность, богатство.
| |
|
Сигар ис. к. Кечкенәләр, бәләкәйләр, ваклар.
| |
сущ. мн. Маленькие, мелкие, ничтожные.
| |
|
Сигыр ис. Кечкенәлек, яшьлек.
| |
сущ. Малолетство, детство.
| |
|
Сидрәтелмөнтәһа гыйб. миф. Имештер, җиденче кат күктә урын исеме.
| |
фр. миф. Название места, имеющегося якобы на седьмом. небе.
| |
|
Сиккин ис. Пычак. Ачигыннан әленә алды сиккин. (һ. Сал.)
| |
сущ. Нож.
| |
|
Сиккә ис. 1) Сугылган акча, алчым (яки көмеш) тәңкә. 2) Акчадагы билгеләр, язулар.
| |
сущ. 1) Монета (золотая и серебряная). 2) Знаки, надписи на монете.
| |
|
Сикъләт ис. Авырлык, салмаклык, читенлек. Бәлгам күбәйсә бәдәндә бер төрле сикъләт паәда буладыр. (К. Нас.)
| |
сущ. Тяжесть, трудность.
| |
|
Сикыт ис. Үле туган бала, төшерелгән бала.
| |
сущ. Выкидыш, мертворождённый ребёнок.
| |
|
Сил ис. Ташу. Сил шаулый, сулар чорлый болакларда. (Дәрд.)
| |
сущ. Поток.
| |
|
Силах ис. Сугыш коралы.
| |
сущ. Оружие.
| |
|
Силк ис. 1) Рәт, тезмә. 2) Тәсбих тезмәсе җебе, 3) Юл.
| |
сущ. 1) Ряды, нанизанные камешками. 2) Нить для чёток. 3) Путь.
| |
|
Силсилә ис. 1) Чылбыр. 2) Берберенә бәйләнешле булып килгән әйберләрнең барлыгы.
| |
сущ. 1) Цепь, цепочка. 2) Ряд, серия.
| |
|
Силсилә намә гф. ст. Тәртипле рәвештә ата-бабалар исеме язылган язма, шәҗәрә.
| |
ар.-п. сс. Родословная книга.
| |
|
Сим ф. ис. Көмеш, көмеш акча. Кулым сим алмабызга йитмәзди һич. (Хорәз.)
| |
п. сущ. Серебро, серебряная монета.
| |
|
Сима ис. Төс, чырай.
| |
сущ. Физиономия, выражение лица; лицо.
| |
|
Симаб ф. ис. Теркөмеш, күнә суы.
| |
п. сущ. Ртуть.
| |
|
Симия ис. Алхимиклар идеясе нигезендә туган фантастик бер „гыйлем".
| |
сущ. Магия, лженаука, основанная на вымыслах алхимиков.
| |
|
Симсар ис. Уртаклык итүче, комиссионер.
| |
сущ. Маклер, агент, комиссионер.
| |
|
Син I ис. Нечкә „с" хәрефенең исеме („сен").
| |
сущ. Название буквы „сен".
| |
|
Син II ис. 1) Яшь, гомер. 2) Теш.
| |
сущ. 1) Возраст. 2) Зуб.
| |
|
Сина ис. бот. Эч җибәрү өчен кулланыла торган бер төрле яфрак („сәнәймәккә").
| |
сущ. бот. Александрийский лист (слабительное).
| |
|
Синә ф. ис. Күкрәк. Синәсен аңа куйды; орды бер аһ (Сайяди).
| |
п. сущ. Грудь.
| |
|
Сипариш ф. ис. Заказ бирү, бер эшне эшләргә кушу, тапшыру.
| |
п. сущ. Наказ, заказ, поручение, вручение.
| |
|
Сипас ф. ис. Шөкер итү, рәхмәт уку, (Алланы) мактау. Я, Йосыф, шөкер вә сипас кылгыл инде. (К. Гал.)
| |
п. сущ. Благодарение, признательность, хвала, восхваление (бога).
| |
|
Сипаһ ф. ис. Гаскәр, армия.
| |
п. сущ. Войско, армия.
| |
|
Сипаһи ф. с. Гаскәри, гаскәр (гә караган).
| |
п. прил Военный, войсковой, армейский.
| |
|
Сираять ис. Йогу, бер нәрсәдән икенчегә күчү, йогынты ясау; таралу. Бармагыңны кистермәсәң, авыру бөтен бәдәнеңә сираятъ кылыр. (К. Нас.)
| |
сущ. Проникновение, заражение; распространение.
| |
|
Сираҗ ис. Шәм, яктырткыч, лампа, кандил.
| |
сущ. Свеча, светильник, лампа; канделябр.
| |
|
Сирка (сиркать) ис. Урлау. Хадимнәрдән берәү бер нәфис вә кыйммәтле җәүһәрне сиркаләб күп акчага сатмыш. (К. Нас.)
| |
сущ. Воровство, кража.
| |
|
Сирр (сир) ис. Сер, яшерен эш. Нинди эш бар соң, аның астында бер сир булмасын. (М. Гаф.)
| |
сущ. Секрет; тайное дело.
| |
|
Сирра (сиррән) р. Яшеренеп, кешегә күренмичә. Утырмыштым ки бер пивнойда сирра. (Г. Тук.)
| |
н. Секретно, скрытно, тайно.
| |
|
Сирри ис. Серле. Бу вакыт Зиа хыяли, сирри бер ләззәт эченә чумып китә. (Г. Ибр.)
| |
прил. Секретный, тайный, скрытный.
| |
|
Сирриять ис. Серлелек, яшеренлек.
| |
сущ. Скрытность, таинственность.
| |
|
Сиррән вә жәһрән гыйб. Яшерен һәм ачык.
| |
фр. Явно и тайно.
| |
|
Ситаеш ф. ис. Мактау; хуплау; яхшы сыйфат белән сыйфатлау.
| |
п. сущ. Хвала, похвала, славословие, одобрение.
| |
|
Ситтин, ситтун сан Алтмыш.
| |
ч. Шестьдесят.
| |
|
Ситтә, сит сан Алты.
| |
ч. Шесть.
| |
|
Ситәм ф. ис. Җәбер, золым, көчләү.
| |
п. сущ. Тиранство, угнетение, насилие, притеснение.
| |
|
Ситәмкяр ф. ис. Җәбер итүче, залим.
| |
п. сущ. Угнетатель, притеснитель, тиран.
| |
|
Сихри* с. Сихырлы. Сихри, күздән сихри уклар атылсыннар. (Ш. Баб.)
| |
прил. Волшебный, магический.
| |
|
Сиххи с. Сихырлы. 1) Сәламәтлеккә бәйле. 2) Сәламәтлек саклау турында булган.
| |
прил. 1) Относящиися к здоровью. 2) Санитарный, гигиенический.
| |
|
Сиххия, сыйххия ис. Сәламәтлек саклау.
| |
сущ. Здравоохранение.
| |
|
Сихыр ис. Бозу, күз бәйләү, сихыр.
| |
сущ. 1) Очарование. 2) Волшебство, колдовство.
| |
|
Сихырбаз гф. ис. Сихырлаучы, сихырчы.
| |
ар.-п. сущ. 1) Волшебник, чародей. 2) Колдун.
| |
|
Сияб ис. к. Киемнәр.
| |
сущ. мн. Одежда.
| |
|
Сиядәт ис. 1) Хуҗалык, иялек, өстенлек. 2) Атаклы нәселдән булу, аксөяклелек, олылык. Нәселеңдә шәрафәт юк, йөзеңдә күркәмлек юк, сиядәтне ни белән таптың, диде. (К. Нас.)
| |
сущ. 1) Господство, главенство, гегемония; 2) Наследственность, благородное происхождение.
| |
|
Сиякъ ис. 1) (Суз) уңае, сөреше. Габдулла бине Зәбир шикаять халь сиякында бу назымны әйтте. (К. Нас.) 2) Контекст.
| |
сущ. 1) Ход, течение (рассказа). 2) Контекст.
| |
|
Сиякъ кәлям ст. Сүз уңае, сүз сөреше... Тәфсиреннән башка, бары ниндәен сиякъ кәлямдә зарбы мәсәл кылыныр. (К. Нас.)
| |
сс. Ход рассказа.
| |
|
Сияреннәби ис. дини Мөхәммәт пәйгамбәрнең холыклары, гадәтләре, тормышы турында язылган китап.
| |
сущ. рел. Жизнеописание Мухаммеда.
| |
|
Сиярәт (сирәт) ис. 1) Көнкүрештә тирә-юньгә мөнәсәбәт үзенчәлеге. 2) Берәүнең гадәт, әхлак һәм мораль яклары. Карагруһлы татар мулласының кыланышын, сиярәтен керергә зарыгып торалар иде. (Ф. Әмир.)
| |
сущ. 1) Образ жизни, отношение к окружающему. 2) Чьи-либо нравы, обычаи, чья-либо мораль.
| |
|
Сияһ ф. с. 1. Кара (төс). Нә сәбәбтән килде безгә буйлә бер бәхете сияһ. (Г. Тук.) 2. Кара, язу карасы.
| |
п. прил. 1. Черный, черного цвета. 2. Чернила.
| |
|
Сиҗгы ис. кара: сәҗгы. Сиҗгылы вә кафияле кәлимәләр белән мөкәләфләнмә. (К. Нас.)
| |
см. Сәҗгы.
| |
|
Сиҗен ис. Төрмә, зиндан. Сәзавырдыр ул угланә сиҗен, зиндан. (К. Гал.)
| |
сущ. Тюрьма, темница, место заточения.
| |
|
Сиҗҗил ис. 1) Яндырылмаган кирпеч. 2) дини Җәһәннәм утында яндырылган таш (газап ителергә тиешле кешеләрнең исемнәре шушы ташка .язылган имеш). Әхҗары мин сиҗҗил дә бардыр. (Г. Тук.)
| |
сущ. 1) Кирпичи из необожженной глины. 2) рел. Камни, обожженные адским огнем, на них якобы написаны имена тех людей, которые должны быть поражены ими.
| |
|
Сиһ (сеһ) ф. сан Өч.
| |
п. ч. Три.
| |
|
Сиһшәнбе ф. ис. Сишәмбе, атнаның өченче көне, буш көн.
| |
п. сущ. Вторник.
| |
|
Сиһам ис. Сәһем-нең к.
| |
сущ. мн. от сәһем.
|
|
|