Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
Сайт
М.И.Мәхмүтов, К.З.Хәмзин, Г.Ш.Сәйфуллин тарафыннан төзелгән, 1993 елда Казанда, "ИМАН" нәшриятендә чыккан ГАРӘПЧӘ-ТАТАРЧА-РУСЧА АЛЫНМАЛАР СҮЗЛЕГЕ нигезендә эшләнде. Кызганычка каршы, сүзләрнең гарәп графикасында язылышын башкара алмадым. Сүзлектә хата тапсагыз, бирегә төртеп миңа языгыз.
Б
В
Г
Д
З
И
Й
К
Л
М
Н
О
П
Р
Са
Си
Сo
Ст
Су
Сы
Сә
Сө
Сү
Т
Ф
Х
Ч
Ш
Я
Ә
Ө
Җ
Һ
| |
|
Сөале мөкаддәр гыйб. Алдан билгеле булган сорау, әйтми торып ук беленгән сорау.
| |
фр. Заранее известный вопрос.
| |
|
Сөаль ис. Сорау, сораштыру.
| |
сущ. Вопрос; расспрос.
| |
|
Сөалят ис. Сөаль-нең к.
| |
мн. от сөаль.
| |
|
Сөбагый с. 1. Җиделе. 2. Җиде хәрефле сүз. 3. Шигырь үлчәве.
| |
прил. 1. Семерной, семикратный. 2. Семибуквенное слово. 3. Стихотворный размер.
| |
|
Сөбел ис. Сәбил-нең к.
| |
мн. от сәбил.
| |
|
Сөбеле җәвәлан ф. из. Әйләнеп йөреп ял итүләр. Кылырлар ирде анда сөбеле җәвәлан.
| |
п из. Прогулка.
| |
|
Сөбхан ис. Дан, мактау.
| |
сущ. Слава, хвала.
| |
|
Сөбхан Алла* гыйб. дини Гаҗәпләнгәндә, сокланганда әйтелә. Сөбхан Алла, күз тимәсен, бик сокланып карыймын (Җыр).
| |
фр. рел. Формула восхваления, произносийая при удивлении, испуге и т. д.
| |
|
Сөбыг сан Җидедән бер.
| |
ч. Одна седьмая.
| |
|
Сөбүт ис. 1) Чынлык, тотнаклылык, ышанычлылык, ышанычлы булу. 2) Шиксез барлыкка килгән булу. Соңра шул гөнаһның сөб үтенә гуаһлык биргән адәмнәрдән сорарга тотынды. (Г. Ибр.)
| |
сущ. 1) Твёрдость, непоколебимость. 2) Устойчивость. 3) Достоверность.
| |
|
Сөгаль ис. Йөткерү, ютәл.
| |
сущ. Кашель.
| |
|
Сөгале кәлби гыйб. Бума ютәл.
| |
фр. Удушливый кашель, коклюш.
| |
|
Сөгъбан ис. 1) Зур елан. 2) Аждаһа.
| |
сущ. 1) Змея, гадюка. 2) Змей, дракон.
| |
|
Сөгъда Әсгад-нең мнс.
| |
жен. от Әсгад.
| |
|
Сөдаси ис. 1. Алтылы, алтыдан торган. 2. Алты хәрефле сүз.
| |
сущ. 1. Шестерной, шестикратный. 2. Шестибуквенное слово.
| |
|
Сөдес сан Алтыдан бер.
| |
ч. Одна шестая.
| |
|
Сөддәт, сөддә ис. 1) Ишек, капка. 2) Бусага. 3) Эчке органнар чүпләнү, эч кату; борын тыгылу. Кавын сөддәләрне ачар, истиснага һәм файдасы бар... (К. Нас.)
| |
сущ. 1) Дверь, ворота. 2) Порог. 3) Засорение внутренностей; закупорка носа.
| |
|
Сөккян ис. к. Торучылар, бер шәһәр яки авыл халкы.
| |
сущ. мн. Жители, проживающие.
| |
|
Сөккәр ис. Шикәр.
| |
сущ. Сахар.
| |
|
Сөкут ис. Тора торган урын, өй. Төркстандагы тәзәлзелат әрзиядән йөзләрчә инсаннар мәхү вә биңләрчә әһали нәфака вә сөкнасыз улмыш. (Ш. ж.)
| |
сущ. 1) Жильё, жилище, квартира. 2) Жительство.
| |
|
Сөкна ис. 1) Төшү, түбәнгә төшү. Габиднең риясы сөкут мөнзиленә багыйс булды. (К. Нас.) 2) Аерылып төшү.
| |
сущ. 1) Падение. 2) Отпадение.
| |
|
Сөкяра ис. Сәкран-ның к.
| |
мн. от сәкран.
| |
|
Сөкүн ис. 1) Тынычлану, тынлык, тукталу. 2) грам. Сәкен (тартыктан соң, сузык авазның булмавын күрсәтә торган билге).
| |
сущ. 1) Покой, спокойствие, тишина; остановка. 2) грам. Сукун (диакритический знак).
| |
|
Сөкүнәт ис. 1) Тукталу, кузгалмау, хәрәкәтсезлек, онытылып оеп калу. 2) Тынлык, тынычлык. Агачларның яфраклары бу сөкүнәтне бозмас өчен... (М. Гаф.)
| |
сущ. 1) Остановка; стояние без движений, шевелений. 2) Тишина, покой, спокойствие.
| |
|
Сөкүт ис. Дәшми тору, тын тору, сүздән тукталу, сөйләшми тору. Ул үзенең беренче җөмләсе белән иң зур митингларда да сөкүт кылынып үтелә торган мәсьәләгә кагылды. (Г. Ибр.)
| |
сущ. 1) Молчание. 2) Молчаливость.
| |
|
Сөлес сан Өчтән бер. Сөлесе сиңа булыр, диде. (К. Нас.)
| |
ч. Одна треть.
| |
|
Сөлләм ис. 1) Баскыч. 2) Китап исеме. Сөлләм хан — сөлләм укучы.
| |
сущ. 1) Лестница, ступени. 2) Название книги.
| |
|
Сөлсан сан Өчтән ике. Әгәр гатыя бирсә, сөлсаны миңа...булыр, диде. (К. Нас.)
| |
ч. Две трети.
| |
|
Селялә ис. 1) Ыру; нәсел-нәсәп. 2) Балалар. 3) Кавым. 4) Нәсел, токым. 5) Династия.
| |
сущ. 1) Отпрыск, потомок. 2) Потомство, дети. 3) Род. 4) Порода. 5) Династия.
| |
|
Сөляси сан 1) Өчле, өчтән тора торган. 2) Өч хәрефле сүз. 3) Шигырь, тезмә үлчәве.
| |
ч. 1) Тройной, трёхкратный. 2) Трёхбуквенное слово. 3) Стихотворный размер.
| |
|
Сөләса ис. Сишәмбе көн.
| |
сущ. Вторник.
| |
|
Сөлүк ис. 1) Керү, керешү, бер эшкә керешү. 2) Кыланыш; үзен-үзе тота белү. Бу сөлүкеңә ни сәбәп булды дип сөаль кылдым. (К. Нас.)
| |
сущ. 1) Приступление к чему-либо. 2) Образ действия, поведение. 3) Манера держаться.
| |
|
Сөммә кис. Тагы, янә, соңра. Шаһзадә әйтте: „Хаша, сөммә хаша". (К. Нас.)
| |
част. Затем, после, потом.
| |
|
Сөмрә с. Коңгырт төс.
| |
прил. Тёмный цвет, смуглость.
| |
|
Сөмән сан Сигездән бер, әчмуха.
| |
ч. Одна восьмая.
| |
|
Сөнбел* ис. 1) Башак, ашлык башагы. 2) Чәчәк исеме (гиацинт). Ал гөлләрне, сөнбелләрне өзми куймыйсың. (Дәрд.)
| |
сущ. 1) Колосья. 2) Гиацинт.
| |
|
Сөнбелә ис. 1) Август ае. 2) Ашлык башагы.
| |
сущ. 1) Название августа месяца. 2) Колос.
| |
|
Сөндес ис. 1) Тафта, атлас. 2) Юка ефәк тукыма. Сөндес истибрактан ирде хөлләсе. (Ш. Баб.)
| |
сущ. 1) Тафта, атлас. 2) Тонкая шелковая ткань.
| |
|
Сөнни ис. дини Ислам диненең „сөннәт" мәзһәбендәге кеше.
| |
сущ. рел. Суннит (последователь суннитского толка, секты в исламе).
| |
|
Сөннәт ис. 1) Гадәт. 2) Мөхәммәтнең сүзләре, эшләре.
| |
сущ. 1) Обычай. 2) Предание (совокупность хадисов о высказываниях и деятельности Муламмеда).
| |
|
Сөргать ис. Тизлек, ашыгычлык. Кан гадәти хәленнән артыграк сөргать белән сәер кыла... (К. Нас.)
| |
сущ. Скорость, быстрота.
| |
|
Сөрмә* ф. ис. Сөрмә.
| |
п. сущ. Сурьма.
| |
|
Сөрмәдан ф. ис. Сөрмә савыты.
| |
п. сущ. Посуда для сурьмы.
| |
|
Сөрнай, сөрна ф. ис. Сорнай, тынлы музыка коралы (зурна, шорнай дип тә йөртелә).
| |
п. сущ. Духовой музыкальный инструмент, зурна.
| |
|
Сөррә ис. Кендек.
| |
сущ. Пупок, пуп.
| |
|
Сөрых ф. ис. 1) Кызыл. 2) Кызыл алтын.
| |
п. сущ. 1) Красный. 2)Червоннбе золото.
| |
|
Сөрьяни с. Борынгы Сурия халкына караган, сурияле.
| |
прил. 1. Сирийский. 2. Ассириец.
| |
|
Сөрәйя ис. 1) Люстра. 2) Җидегән йолдыз.
| |
сущ. 1) Люстра. 2) Семизвездье, созвездье Большой Медведицы.
| |
|
Сөрүр ис. Шатлык, куаныч, сөенеч. Калыр мәнса бәнем арзы сөрүрем. (Г. Тук.)
| |
сущ. Радость, ликование, удовольствие.
| |
|
Сөст ф. с. 1) Куәтсез, зәгыйфь. 2) Ялкау.
| |
п. прил. 1) Слабый, немощный, вялый, рыхлый, дряблый. 2) Ленивый.
| |
|
Сөтрә ис. Бит пәрдәсе, пәрәнҗә, вуаль.
| |
сущ. Паранджа, чадра; вуаль.
| |
|
Сөтур ис. Сәтърә-нең к.
| |
сущ. мн. от сәтърә.
| |
|
Сөтүдә ф. с. Макталган.
| |
п. прил. Хвалёный.
| |
|
Сөтүн ис. 1) Багана, колонна. 2) Газета баганасы. 3) Мачта (корабльдә).
| |
сущ. 1) Колонна, столб. 2) Столбец (газетный). 3) Мачта (корабля).
| |
|
Сөфараэ ис. Сәфир-нең к.
| |
сущ. мн. от сәфир.
| |
|
Сөфен Сәфинә-нең к.
| |
мн. от сәфинә.
| |
|
Сөфли с. 1) Түбәнге, 2) Түбән, түбән дәрәҗәле. 3) Игътибары булмаган кеше.
| |
прил. 1) Нижний. 2) Низкий, подлый. 3) Недостойный.
| |
|
Сөфлия ис. 1) Түбәнлек. 2) Игътибарга лаексыз нәрсә, әһәмиятсезлек.
| |
сущ. 1) Низость, подлость. 2) Незначительность.
| |
|
Сөфлият ис. Сөфлия-нең к.
| |
сущ. мн. от сөфлия.
| |
|
Сөфрә ис. 1) Аш өстәле, табын. 2) Ашъяулык, дәстәрхан. Хәзер генә пешмеш тәгамнар, төрле мивә вә шәраплар белән сөфрә корылмыш. (К. Нас.)
| |
сущ. 1) Обеденный стол. 2) Скатерть.
| |
|
Сөфәля Сәфил-нең к.
| |
мн. от сәфил.
| |
|
Сөфәһа Сәфиһ-нең к. Сөфәһа вз ахмакларның истиһза итеп oза кылмакларына тәхәммел кылмаган адәмгә әйтелер. (К. Нас.)
| |
мн. от сәфиһ.
| |
|
Сөхбәт ис. кара: сохбәт. Адәмдә һава (мин-минлек) китмәс гариб булмай, фокара сөхбәтенә кариб булмай. (Ак.)
| |
сущ. см. Сохбәт.
| |
|
Сөхән ф. ис. Сүз, сөйләм, әйтем.
| |
п. сущ. Слово, речь, выражение.
| |
|
Сөхәндан ф. ис. 1. 1) Язучы, әдип, шагыйрь. 2) Оратор. 2. Оста телле, матур сөйләүчән, сүз остасы. Ишет сән бер хикәять, и сөхәндан. (Мөхм.)
| |
п. сущ. 1. 1) Писатель, поэт. 2) Оратор. 2. Красноречивый.
| |
|
Сөхән пәрвәр ф. ст. Сүз остасы.
| |
п. сс. Краснобай, красноречивый оратор.
| |
|
Сөхүнәт ис. 1) Эсселек, җылылык. 2) Кызулык.
| |
сущ. 1) Теплота. 2) Жар, лихорадка.
| |
|
Сөэр ис. Калдык, калдык-постык, аш-су калдыгы.
| |
сущ. Объедки.
| |
|
Сөюл ис. Сил-нең к.
| |
мн. от сил.
| |
|
Сөюледдәкаикъ гыйб. 1) Аңлату өчен бирелгән сораулар ташкыны. 2) Исәпсез сорашулар. Агызган һәр тарафка сөюледдәкаикътан гыйрфан ташып. (Ак.)
| |
фр. 1) Поток наводящих вопросов. 2) Бесконечные расспросы.
| |
|
Сөюф гыйб. Сәеф-нең к.
| |
мн. от сәеф.
| |
|
Сөҗуд м. I. кара: сәҗдә. Юкса бән сөҗүд эчрә кыйлам зари. (К. Гал).
| |
м. I. см. Сәҗдә.
| |
|
Сөһүләт ис. Җиңеллек, уңайлык. Һәрни вакыт теләсә, сөһүләт илә китәчәгене ифадә кылды. (К. Нас.)
| |
сущ. Лёгкость, удобство.
|
|
|