Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
|
Гашаэ, гыйша ис. Кичке аш.
| |
сущ. Ужин.
| |
|
Гашиканә гф. р. Гашыйкларча, гашыйкларга хас рәвештә.
| |
ар.-п. н. Любовно, страстно.
| |
|
Гашикъ* сф. Гашыйк, сөюче, яратучы.
| |
пр. д. 1) Любящий, влюбленный. 2) Поклонник.
| |
|
Гашир ис. 1. Унынчы. 2. Гошер алучы (игенче өстенә салынган налогны - уңышның уннан бер өлешен алучы). Ашлыгың үсте исә бир, тайярдыр аның гашире. (Г.Тук.)
| |
пр. д. 1. Десятый. 2. Сборик десятины (налога).
| |
|
Гаширән р. Унынчы булып, унынчы дәрәҗәдә, унынчыдан.
| |
н. В-десятых, в десятой степени.
| |
|
Гаширәт ис. 1) Кабилә, ыруг. 2) Туганнар, кардәшләр.
| |
сущ. 1) Род, племя; колено. 2) Родственники, родня.
| |
|
Гашия ис. Япкыч, каплавыч, ат өстенә яба торган юрган.
| |
сущ. Покрывало, чепрак.
| |
|
Гашрәт ис. 1) Эчү, типтерү. 2) Дуслык, якынлык.
| |
сущ. 1) Пирование, веселье; наслаждение. 2) Дружба, близость.
| |
|
Гашура ис. Мөхәррәм аеның унынчы көне (дини бәйрәм).
| |
сущ. Десятый день месяца мухаррам (религиозный праздник).
| |
|
Гашәр, гашәрә сан Ун.
| |
ч. Десять.
| |
|
Гаюр с. 1) Гайрәтле, кызу табигатьле. 2) Җитез, булдыклы. 3) Кыю, батыр. Бәгзы бер каюрлары кызып-кызып: "Уйнаш итмәсәләр, кыйнамас идек..." дип әйтеп салдылар. (Г.Ибр.)
| |
прил. 1) Горячий, ревностный. 2) Усердный, энергичный, способный. 3) Смелый, отважный.
| |
|
Гая ис. 1) Чик, соң, ахыр. Һәрбер нәрсәнең гаясе бардыр. (К.Нас.) 2) Төп теләк, чыгарырга теләгән нәтиҗә. Боларның максатларының гаясе шушында эш табу. (Ш.Кам.) 3) Ара, ике урын арасы.
| |
сущ. 1) Предел, конец, крайность. 2) Цель, стремление; умысел. 3) Промежуток; расстояние.
| |
|
Гаян ис. Күзгә күренеп тора торган, ап-ачык, билгеле. Каләм! Кальбеңдә ни сер бар гаян ит. (Дәрд.)
| |
прил. Очевидный, ясный, явный.
| |
|
Гаянән ис. 1) Күрәләтә, күрә торып, күз алдында. 2) Анык, ачыктан-ачык. Аның катил идекен гаянән белмәк өчен. (З.Биг.)
| |
|
Гаять* ис. 1) Бик, артык, гаять. 2) Соң, чик, ахыр.
| |
сущ. 1) Чрезвычайно, крайне, до крайности, очень, весьма. 2) Конец; крайность.
| |
|
Гаҗаиб* ис. 1) Гаҗибә-нең. к. Гаҗәиб мөшкил улан йирләре бар. (Ут.Им.) 2) Искиткеч, таң калырлык, соклангыч.
| |
сущ. мн. 1) от гаҗибә. 2) Поражающий, поразительный, приводящий в восторг.
| |
|
Гаҗаибат ис. к. Гаҗәп әйберләр, вакыйгалар, гаҗәп хәлләр. Хыялында теге төштә күргән гаҗибаты томан эчендәге гәүдәләр шикелле булып йөзәләр. (Г.Ибр.)
| |
сущ. мн. от гаҗаиб.
| |
|
Гаҗез ис. Аптырау, көчсезлек, булдыра алмау, кулдан килмәү. Тырышма нафилә җиргә, вакыт гаҗзеңне икърарга, сиңа соң сандугачча сайрамак мөмкинме, и карга! (Г.Тук.)
| |
сущ. Слабость, потеря сил, немощь, бессилие.
| |
|
Гаҗиб с. Шаккатырырлык, ис китәрлек. Әй Нәҗиб, дәрвиш Нәҗиб, хәлфуш Нәҗиб, мәхзүн Нәҗиб, безгә биргел бик гаҗиб һәм бик назик мәнзум Нәҗиб. (Ш.Баб.)
| |
прил. Удивительный, замечательный, чудесный; необыкновенный.
| |
|
Гаҗибә ис. Шаккатырлык, ис китәрлек әйбер.
| |
сущ. Чудо, диковинка, диковинная вещь.
| |
|
Гаҗиз сф. 1) Көчсез, зәгыйфь, бер эш эшли алмый торган, кулыннан эш килмәгән. 2) Аптырап калган, ни эшләргә белмәгән. 3) Фәкыйрь. 4) Олылау, үзен түбән куеп олылау.
| |
пр. д. 1) Слабый, немощный, бессильный. 2) Растерявшийся, не знающий что и делать. 3) Бедный. 4) Почтительно относящийся (к кому-либо).
| |
|
Гаҗизанә гф. р. 1) Көчсезлек белән, гаҗиз булып. 2) Түбәнчелек белән.
| |
ар.п. н. 1) Слабо, бессильно. 2) Униженно.
| |
|
Гаҗил сф. 1) Ашыгыч. 2) Ашыгучы. 3) Хәзер (көттерми, кичектерми торган). Мәһәре гаҗил - хәзер бирелгән мәһәр (көтәргә калдырылмаган).
| |
пр. д. 1) Поспешный. 2) Торопящийся, поспешающий. 3) Готовый, наличный.
| |
|
Гаҗәб* сф. Искиткеч, таң калдыргыч, гаҗәп.
| |
прил. 1. Удивительный, изумительный. 2. Удивительно.
| |
|
Гаҗәба ср. Бик гаҗәп! Ни гаҗәп! (берәр шөбһәләнгәндә, таң калганда әйтелә).
| |
н. Удивительно! Как странно! Вот здорово!
| |
|
Гаҗәлә ис. Ашыгычлык, тизлек. Гаҗәлә кылып өенә китте. (З.Биг.)
| |
сущ. Поспешность; скорость, быстрота.
| |
|
Гаҗәләтән р. Сабырсызлык белән, ашык-пошык, ашыгып, ашыгыч рәвештә. Ул кеше моны ишеткәч тә гаҗәләтән өенә кереп... (К.Нас.)
| |
н. Поспешно, быстро; нетерпеливо.
| |
|
Гаҗәм ис. 1) Гарәптән башка халык. 2) Иранлылар, фарсылар.
| |
сущ. 1) Неарабы. 3) Персы, иранцы.
| |
|
Гаҗәми сф. 1. 1) Гарәп булмаган халыкларның берәрсенә бәйләнешле. 2) Ирани. 3) Тәҗрибәсез. Мәһәре гаҗил - хәзнр бирелгән мәһәр (көтәргә калдырылмаган). 2. Башлап эшләүче.
| |
прил. 1. 1) Неарабский. 2) Персидский. 3) Неопытный. 2. Новичок.
| |
|
Гаҗәмстан ис. Иран.
| |
и. с. Иран, Персия.
| |
|
Гаҗүз сф. 1. Карт. 2. Какшаган (бетерешкән) карт кеше.
| |
сущ. 1. Старый. 2. Старик.
| |
|
Гаҗүзә ис. Карчык.
| |
сущ. Старуха, старая женщина.
| |
|
Гаһди с. Гаһед(кә бәйләнешле).
| |
прил. 1) Договорный. 2) Обещанный.
| |
|
Гаһед ис.1) Йөкләмә; килешү, договор. 2) Өскә алынган бурыч; вәгъдә ителгән эш яки әйбер. 3) Ант итү, ант бирү. Мин сине мәңге онытмаска гаһед бирдем хәзер. (З.Ер.) 4) Дәвер, заман, гасыр.
| |
сущ. 1) Договор, условие, обязательство. 2) Обет, обещание. 3) Клятва. 4) Эпоха, время, эра.
| |
|
Гаһедан гф. ис.Килешеп бер сүздә булучылар. Нәфсем иблис иләгаһедан икәндер, белмәдем. (Һ.Сал.)
| |
ар.-п. сущ. Действующие по договоренности.
| |
|
Гаһеднамә гф. ис.Договор, килешү язуы, вәгъдә итү язуы.
| |
ар.-п. сущ. Договор, трактат, конвенция.
|
|
|