Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
|
Гаиб сф. Күз алдыннан югалучы; күз алдында булмаучы, күз арты. 2) Юкка чыккан, күздән югалган. Кичә сыгып киткән Шәех шул көе гаиб булды. (М.Гаф.)
| |
пр. д. 1) Отсутствующий. 2) Скрытый, невидимый; исчезнувший, скрывшийся.
| |
|
Гаибанә гф. р. Күрмичә, күз артында торып, читтән торып, үзе юкта.
| |
ар.-п. н. Заглазно, заочно, в отсутствие.
| |
|
Гаид сф. 1) Берәр нәрсәгә кайтучы, кайткан. Сөйләячәгем - унҗиде яшь тулып яңа унсигезгә чыккан заманыма гаид. (М.Гаф.) 2) ...-га караучы, ...-га караган, ...-га бәйләнешле, ...-га бәйләнеше булган.
| |
пр. д. 1) Восходящий (к чему-либо). 2) Имеющий отношение к чему либо.
| |
|
Гаидә ис. 1) Берәр нәрсәгә бәйле керем, хезмәт куймыйча килә торган табыш. 2) Файда.
| |
сущ. 1) Поступление (извне), прибыль, доход, рента. 2) Польза, выгода.
| |
|
Гаикъ сф. 1) Кичектерүче, тоткарлык ясаучы. 2) Киртә, тоткарлык.
| |
пр. 1) Припятствующий. 2) Преграда, помеха, замедление.
| |
|
Гаика ис. Берәр эшнең кичегүенә сәбәп булган нәрсә.
| |
сущ. Преграда, помеха; задержка, замедление.
| |
|
Гаилә* I ис. Өй җәмәгате, гаилә.
| |
сущ. Семья, семейство, фамилия.
| |
|
Гаилә II ис. 1) Бәла, борчу. 2) Авыр эш, читен нәрсә.
| |
сущ. 1) Зло, несчастие; бедствие, беда, затруднение. 2) Трудный, сложный вопрос.
| |
|
Гайб I м. I 1) Күз алдында булмау, гаип булу. 2) Билгесез әйбер, көтелмәгән нәрсә, уйланмаган әйбер; сер.
| |
м. I 1) Отсутствие. 2) Все невидимое, сокровенное; неожиданное; тайна.
| |
|
Гайб II м. I 1) Кимчелек, җитешсезлек, гаеп. 2) Яманлау.
| |
м. I 1) Недостаток, порок. 2) Порицание.
| |
|
Гайбәт* ис. Берәүнең артында гаепләрен сөйләү, яманлау; гайбәт.
| |
сущ. Сплетня, хула; дурная молва, худая слава.
| |
|
Гайбүбәт ис. Күз алдында булмау, югалу, юкка чыгу. Кальбемә гайбүбәтең таглар кадәр вирде кәдер. (Г.Тук.)
| |
сущ. Отсутствие, исчезновение.
| |
|
Гайд ис. 1) Бәйрәм. 2) дини Гает.
| |
сущ. 1) Праздник. 2) рел. Праздник гает (в конце месяца рамадана и в день Курбан байрам).
| |
|
Гайде фитыр - Ураза гаете.
| |
Праздник разговения.
| |
|
Гайде әзхия - Корбан гаете.
| |
Праздник жертвоприношения.
| |
|
Гайз м. I Ачу, орышу, ачулану.
| |
м. I Гнев, раздражение, ярость.
| |
|
Гайн I ис. "гайн" хәрефе исеме.
| |
сущ. Название буквы "айн".
| |
|
Гайн II ис. 1. 1) Күз. 2) Чишмә, болак. 3) Дәүләтнең күренекле кешесе. 4) "Гайн" хәрефе исеме. 2. 1) Үзе; нәкъ үзе, тач үзе, бөтенләй үзе кебек. 2) Бөтенләй, тулысынча. Сыйххәткә гайне зарардыр. (К.Нас.)
| |
сущ. 1. 1) Глаз. 2) Источник (воды). 3) Видный деятель государства. 4) Название буквы "айн". 2. 1) Тот же самый, он сам. 2) Совсем, полностью.
| |
|
Гайнелякыйн из. 1. Ачыктан-ачык, бөтенләй ачык. Арысланның ниятен гайнелякыйн белде. (Г.Фәез.)
| |
из. Ясно, со всей очевидностью, точно.
| |
|
Гайни с. 1) Күз(гә), күрү(гә бәйләнешле). 2) Әһәмиятле.
| |
прил. 1) Глазной. 2) Существенный.
| |
|
Гайнән р. Үзгәртмичә; ничек булса шул көенчә; үзенчә.
| |
н. В точности, точь-в-точь; подлинно; в подлиннике.
| |
|
Гайре с. 1) Бүтән, башка, үзгә. Фәридәнең боннан гайре хезмәте юк иде. (З.Биг.) 2) Гарәпчә сыйфат яки сыйфат фигыльләр белән килгәндә татарчада "сыз-сез" кушымчасы яки "түгел" мәгънәсен аңлата. Кочакларга аны шул гайре мөмкин. (Г.Тук.)
| |
прил. 1) Иное, другое. 2) Не, без, бес. (Перед прилагательными и причастиями выполняет роль отрицательных частиц.)
| |
|
Гайре гамил ст. Эшләмәүче.
| |
сс. Не работающий.
| |
|
Гайре ихтыяри ст. 1) Ихтыярсыз. 2) Көчләп, мәҗбүри рәвештә.
| |
сс. 1) Невольно, вынужденно. 2) Насильно, силой, принудительно.
| |
|
Гайре могайян ст. Билгесез. Мәъюбләрнең һәр икесен халык алдында гайре могайян рәвештә тәүбә иттерделәр. (Г.Ибр.)
| |
сс. Неопределенный, неясный.
| |
|
Гайре мәгъкуль ст. Акылга муафыйк түгел, акылга сыймый торган. Җүләрлек ул өйләнмәк - гайре мәгъкуль. (Г.Тук.)
| |
сс. Неразумный, непонятный; абсурдный.
| |
|
Гайре мәгъруф ст. Гореф-гадәттә булмаган, халык каршында танылмаган.
| |
сс. 1) Неизвестный; не существующий в обычаях. 2) Непризнанный.
| |
|
Гайре мәхдүд ст. Чикләнмәгән.
| |
сс. Неограниченный.
| |
|
Гайре мөмкин ст. Мөмкин түгел, булдырып булмый, мөмкин булмаган.
| |
сс. Невозможный; невыполнимый.
| |
|
Гайре мөнтазам ст. Тәртипсез, рәтсез.
| |
сс. Неорганизованный; беспорядочный.
| |
|
Гайре мөнтәһа ст. Иксез-чиксез.
| |
сс. Бесконечный, беспредельный, нескончаемый.
| |
|
Гайре натыйк ст. 1) Сөйләшми торган. 2) Хайван.
| |
сс. 1) Бессловесный. 2) Животное.
| |
|
Гайре рәсми ст. Рәсми булмаган.
| |
сс. Неофициальный.
| |
|
Гайре табигый ст. Табигый булмаган. Шулай итеп, бөтен хәрәкәтендә гайре табигыйлык күрсәтә иде. (М.Гаф.)
| |
сс. Неестественный.
| |
|
Гайре җаиз ст. Тыелган, ярамый торган
| |
сс. Недозволенный, запрещенный.
| |
|
Гайрәт* ис. 1. 1) Батырлык, кыюлык. 2) Тырышлык. Яхшы тәрбия кылмага гайрәт идәм. (З.Биг.) 3) Көч, энергия. 4) Чыдамлык, үз-үзен тота алу сәләте. 2. 1) Үз фикеренә бик нык ябышып яту. 2) Ашкынып-ашкынып эшләү. 3) Җикеренү.
| |
сущ. 1. 1) Смелость, мужество. 2) Усердие, рвение, пыл. 3) Энергия. 4) Самообладание, терпение. 2. 1) Самоуверенность. 2) Возбужденность. 3) Покрикивани (на кого-либо), грубость.
| |
|
Гайш ис. 1) Тормыш, тереклек, яшәеш. 2) Икмәк, ашау-эчү.
| |
сущ. 1) Жизнь, существование. 2) Хлеб, пища, пропитание.
| |
|
Гайяр I ис. Гайрәт иясе, дәртле кеше, гайрәтле.
| |
сущ. Усердный, ревностный, энергичный.
| |
|
Гайяр II ис. 1) Ялганчы, алдакчы. 2) Хәйләкәр.
| |
сущ. 1) Обманщик, плут. 2) Хитрый.
| |
|
Гайяш ис. 1) Кәеф-сафа коруны бик яратучы. 2) Икмәк сатучы.
| |
сущ. 1) Гуляка. 2) Торговец хлебом.
|
|
|