Татар телендәге гарәп-фарсы алынмалары
|
|
|
Гам II ис. 1) Гомуми, һәркемгә караган, күмәк. 2) Масса; җәмгыятьтә тоткан урыны белән өстен булмаучылар, кара халык. Хас белән гамнәр арасынаера торган синмени. (Ш.Баб.)
| |
прил. 1) Всеобщий, всенародный; общественный. 2) Масса; чернь.
| |
|
Гама ис. Сукырлык. Ул картның халь-әхвален вә гаммсыннан сөаль кылдылар. (К.Нас.)
| |
сущ. Слепота.
| |
|
Гамамә ис. Чалма.
| |
сущ. Чалма.
| |
|
Гамд ис. (Теләп, алдан хәзәрләнеп, белеп) эшләү, ният, касд; белә торып, юри эшләү.
| |
сущ. Умысел; преднамеренность, намерение, цель.
| |
|
Гамзә ф. ис. Керфек кагу, кыланчыкланып күз кысу; иркәлек итү.
| |
п. сущ. Подмигивание, кокетливый взгляд.
| |
|
Гами с. 1) Масса(га), халык(ка бәйләнешле). 2) Тупас, дорфа (кеше). 3) Надан, кара (кеше). Күрмәде гами, табигый, буш куыклар атмагач. (Г.Тук.)
| |
прил. 1) Народный; публичный. 2) Вульгарный; пошлый. 3) Обыкновенный; простолюдин, плебей; необразованный, невежественный (человек).
| |
|
Гамианә гф. р. Тупасларча, түбән-наданнарча.
| |
ар.-п. н. Грубо, невежественно.
| |
|
Гамиз сф. 1) Аңлаешсыз, мәгънәсе аңлашылмый торган. 2) Ачык булмаган, яшерен.
| |
пр. д. 1) Неясный; запутанный; непонятный. 2) Скрытый; таинственный.
| |
|
Гамика с. Гамикъ-ның мнс.
| |
прил. жен от гамикъ.
| |
|
Гамикъ с. Бик тирән (кое, мәгънә, фикер). Тәдбире гамикъ вә иҗтиһадларын сарыф итмешләр. (К.Нас.)
| |
прил. Глубокий (о колодце, о значении, о мысли).
| |
|
Гамил сф. 1) Эшләүче, хезмәт иясе. 2) грам. Бер сүзнең теге яки бер сүз белән төрләнүен таләп итүче икенче бер сүз. 3) Фактор, хәрәкәткә китерүче көч, сәбәп. 4) Хаким; дәрәҗәле кеше. Мөхәммәт бине Хәсәннең дусларыннан берәү бер җиргә гамил булды. (К.Нас.)
| |
пр. д. 1) Работающий; трудящийся, служащий. 2) грам. Частица управления. 3) Фактор, причина. 4) Правитель, высокопоставленный чиновник.
| |
|
Гамир I сф. 1) Утракланган, төзек, бөтен. 2) Эшкәртелгән; чәчәк аткан. 3) Әйбәт, бик шәп.
| |
пр. д. 1) Населенный, кипящий жизнью, полный. 2) Обработанный, цветущий. 3) Отличный, превосходный.
| |
|
Гамир II сф. 1) Җимерек, җимерелгән, харап ителгән. 2) Эшкәртелмәгән, ташландык (җир).
| |
пр. д. 1) Опустошенный, заброшенный, разрушенный. 2) Невозделанный (о земле).
| |
|
Гаммаз ис. 1) Яла ягучы, сүз йөртүче, гайбәтче. 2) Әләкче, шымчы. Гаммазлыктан шайтан күңлен баетмасын. (К.Гал.)
| |
сущ. 1) Клеветник. 2) Доносчик, ябедник.
| |
|
Гаммар ис. Төзүче.
| |
сущ. Строитель.
| |
|
Гаммат ис. Гаммә I-нең к.
| |
сущ. мн. от гаммә I.
| |
|
Гаммә I ис. Ата белән бертуган кыз кардәш, олы апа.
| |
сущ. Тетка (по отцу).
| |
|
Гаммә II ис. Масса. Эшче вә крестьян гаммәсенең хезмәт көрәше. (Г.Ибр.)
| |
сущ. Масса (простой) народ.
| |
|
Гаммхор гф. с. Хәсрәт чигүче, гамь җыючы, кайгылы; кайгыртучы. Үлүскә рәхим итеп гамхор булгыл. (Хорәз)
| |
ар.п. прил. Горестный, печальный; заботящийся, заботливый.
| |
|
Гамь I ис. Ата белщн бертуган ир туган, дәү абый.
| |
сущ. Дядя (по отцу).
| |
|
Гамь II ис. Кайгы, хәсрәт, борчу. Чикмә гамь шул нәрсәгә алган гомернең еллары. (Г.Тук.)
| |
сущ. Печаль, скорбь, горечь.
| |
|
Гамьбад гф. ис. Шеш, кабарчык. Гаәҗәп калдым фәкыйрь гамьбад эчендә (Сайяди).
| |
ар.-п. сущ. Опухоль, вздутие.
| |
|
Гамь-госса ис. Кайгы-хәсрәт. Гамь-госсадан рахәт улдың дияр имди. (К.Гал.)
| |
сущ. Печаль, горе, огорчение.
| |
|
Гамьдән р. Белә торып, төбәп, юри.
| |
н. Намеренно, преднамеренно, нарочно.
| |
|
Гамьзадә гф. ис. Ата белән бертуганның баласы, ата ягыннан туганнан туган кардәш.
| |
ар.-п. сущ. Племянник, сын дяди по отцу.
| |
|
Гамькин гф. с. Кайгылы, хәсрәтле, гамьле. Ах бу көннәр гамькин күңелләрне кисә. (Г.Тук.)
| |
ар.-п. прил. Печальный, грустный, огорченный.
| |
|
Гамькөсар гф. ис. 1) Кайгыны, хәсрәтне, гамьне таратучы; күңелне юатучы. 2) Якын дус.
| |
ар.-п. сущ. 1) Утешитель; утешающий. 2) Интимный друг.
| |
|
Гамәл* ис. Эш, йомыш. 2) Хәрәкәт. 3) 4) Практика. Кешенең киңәшен гамәлдә эшләп карау чарасына керешәләр иде. (М.Гаф.)
| |
сущ. 1) Занятие, дело. 2) Работа, труд. 3) Действие. 4) Практика.
| |
|
Гамәли с. Эшләп күрсәтелә торган, практик.
| |
прил. Практический, деловой.
| |
|
Гамәлия ис. 1) Производство, җитештерү. 2) Эш, хәрәкәт, әмәл.
| |
сущ. 1) Совершение; производство. 2) Действие, акт, процесс, операция.
| |
|
Гамәлият ис. к. 1) Практик мәьәләләр. 2) Практикалар, тәҗрибәләр.
| |
сущ. мн. 1) Практические вопросы. 2) Практика, опыт.
| |
|
Гамәлә ис. к. Эшчеләр; эшләүчеләр.
| |
сущ. мн. Рабочие; трудящиеся.
| |
|
Гамәлән р. Эш белән, эшләп күрсәтеп, эш өстендә. Докторның һичбер сүзенә гамәлән вә игътикадән карыша алмый иде. (Ф.Әмир).
| |
н. Делом, на деле, практически.
|
|
|