Мән I алм. Кем, зат, шәхыс, берәү. Күп заманнан бирле көткән мән килә. (Ш. Баб.) 2) Кем ки.

мест. 1) Кто. 2) Тот, кто; тот, который.

Мән II (ман) ис. Батман (авырлык үлчәве берәмлеге, Тәбриз мәне 2,944 кг., шаһ мәне 5,888 кг.). Һәрберсенең авырлыгы йөз мән үлчәвендә. (Болгар-хорезм сәүдәсе турында легенда).

сущ. Батман (мера веса, равная 2,944 кг. - табризский ман, 5,888 кг. — шахский ман).

Мәнаб ис. Берәүнең урынына калу, урынбасар буяу.

сущ. Замещение, заместительство.

Мәнабигъ ис. Мәнбәгъ -нең к.

сущ. мн. от мәнбәгъ.

Мәнабир ис. Минбәр-нең к.

сущ. мн. от минбәр.

Мәнадил ис. Мәндил-нең к.

сущ. мн. от мәндил.

Мәназил ис. Мәнзил-нең к.

сущ. мн. от мәнзил.

Мәназил ис. Мәнзил-нең к. "Кырык бакча"... (дип аталган) рисаләм моның мокаддәмәсе мәназилендә булмак үзрә (К. Нас.)

сущ. мн. от мәнзар.

Мәназыйр ис. Мәнзар-ның к.

сущ. мн. от мәнзар.

Мәнакыйб ис. Мәнкабә-нең к.

сущ. мн. от мәнкабә.

Мәнал м. м. 1) Ирешү, ирешелгән. 2) Әйбер, мал. Күп мал вә мәнал җыйган иде. (Г. Фәез.)

м. м. 1) Получение, достижение. 2) Вещь, богатство.

Мәнам м. м. 1) Йокы. 2) Төш. 3) Ятак, йокы бүлмәсе.

м. м. 1) Сон. 2) Сновидение, 3) Спальня.

Мәнар ис. Маяк, бакен.

сущ. Маяк, бакен.

Мәнарә* ис. Манара, башня.

сущ. Башня, минарет.

Мәнасиб ис. Мәнсаб-ныңк..

сущ. мн. от мәнсаб.

Мәнасик ис. к. Хаҗга баручылар үтәргә тиешле эшләр.

сущ. мн. Обряд, обрядность (для совершающих хадж).

Мәнат ис. к. Гарәпләрнең борынгы заманда табынган потларьшнан берсенең исеме. Әгәр Лят вә Мәнат керсә хәрәмгә. (Дәрд.)

сущ. Собственное имя одного из идолов у древних арабов.

Мәнафигъ ис. Мәнфәгать-нең к. 6 нчы август гаһеднәмасына бинаән. Германия шимали Иранда Русиянең "Сәяси, икътисади мәнафигы барлыгыны тәсдикъ итә". (Ш. ж.)

сущ. мн. от мәнфәгать.

Мәнафигъ әгъза ст. Әгъзаларның файдасы, әгъзаларның хезмәте, функциясе. Табибка мәнафигъ әгъза фәнен белмәк лязим. (К. Нас.)

сс. Функции членов (частей) тела.

Мәнаҗис ис. к. Әшәке нәрсәләр, нәҗесләр.

сущ. мн. Грязные, поганые.

Мәнаһи ис. Мәнһи-нең к.

сущ. мн. от мәнһи.

Мәнаһил ис. к. Хайван сугара торган урыннар.

сущ. мн. Ручей, водопой.

Мәнаһиҗ ис. Минһаҗ -ның к.

сущ. мн. от минһаҗ.

Мәнбәгъ ис. Чыккан урын, су башы, чыганак. Голумның мәнбәгы, әфкяры байлык. (Г. Тук.)

сущ. Исток, начало (реки), источник.

Мәнбәт ис. Үсемлекле урын, үсемлек булган урын.

сущ. Место, где имеется растительность.

Мәнгуш сф. Табутка салынган, күмәргә хәзерләнгән.

пр. с. Положенный в гроб, приготовленный к погребению.

Мәнгы ис. Тыю, туктату, булдырмау, эшләтмәү, рөхсәт бирмәү. Үз-үземне мәнгыгә такатем калмады. (М. Ак.)

сущ. Восирещение, препятетвование, запрет, помеха, преграда, сдерживание, удерживание.

Мәнд ф. ис. Ия. Һөнәрмәнд — Һөнәр иясе, ремесленник.

п. сущ. Хозяин, обладатель.

Мәндил ис. 1) Яулык. 2) Кулъяулык. Эстәңез: сезнең хәрир мәндилеңез. (Г. Тук.)

сущ. 1) Платок. 2) Носовой платок.

Мәндәб м. м. Елау, иңрәү.

м. м. Плач, оплакивание.

Мәндүб сф. Яхшы дип табылган, кирәкле (эш). Бәдәнне пакь йөртмәкне мәндүб кылды. (К. Нас.)

пр. с. Одобренный, нужный.

Мәнзар ис. 1) Күренеш. 2) Күзәтү урыны, карый торган урын.

сущ. 1) Зрелище, вид, картина, панорама. 2) Наблюдательный пункт.

Мәнзарә ис. 1) Күренеш, табигать күренеше. 2) Табигать күренешләре төшерел гән рәсем, картина. Гүзәл, матур мәнзарә. (М. Гаф.)

сущ. 1) Вид, пейзаж. 2) Картина, панорама.

Мәнзил ис. 1) Төшә (иңә) тортан урын, туктап китә торган урын, станция. 2) Йорт, торак. 3) Дәрәҗә.

сущ. 1) Место остоновки, привал, бивакк. 2) Жилище, квартира, помещение. З) Степень, положение.

Мәнзилханә гф. ис. Юлчылар туктый торган йорт, мөсафирханә.

ар.-п. сущ. Постоялый двор, гостиница.

Мәнзум сф. 1) Тезмә, тезмәле, үлчәүле. 2) Тезелгән нәрсә. Чыгар аннан кием-салым, читек-башмак булып мәнзум. (Г. Чок.)

пр. с. 1) Написанный стихами, стихртворный. 2) Нанизанный (жемчуг).

Мәнзумә сф. Дастан (шигырь белән язылган хикәя).

пр. с. Поэма, стихотворение.

Мәнзур сф. Каралган, күрелгән; игътибарга алынган. Гаибенә күз салма, дустым, гыйсмәте мәнзур имәс. (Ак.)

пр. с. Имеющийся в виду; принятый во внимание.

Мәнзүр сф. дини Нәзер итеп әйтелгән, атап куелган, адарынган.

пр. с. рел. Обещанный, посвящённый. (богу).

Мәни* ис. биол. Кеше һәм хайваннарның нәсел орлыгы.

сущ. биол. Сперма, семя.

Мәниш ф. ис. 1) Холык, характер, табигать. 2) Күңел киңлеге.

п. сущ. 1) Натура, характер. 2) Душёвное величие, великодушие.

Мәнкабә ис. 1) Мактаулы эщ (сыйфат). 2) Мактаулы эшләр язылган әсәр.

сущ. 1) Достоиңствр, похвальнре качество, заслуга. 2) Произведение (в котором восхваляется хорошее дело).

Мәнкулат ис. 1) Күчмә милек (әйберләр). 2) Телдән телгә күчеп сөйләнгән сүзләр, риваятьләр.

сущ. 1) Движимое имущество. 2) Традиция, предания.

Мәнкуль сф. 1) Күчерелгән, бер урыннан икенче урынга күчерелгән. 2) Берәүдән ишетеп сөйләнгән. Мәнкульдер ки, Шәгъбә дәрес биргәндә бик арды... (К. Нас.)

пр. с. 1) Пёренесённый. 2) Повествуемый.

Мәнкут сф. Нокталы, нокта билгесе куелган.

пр. с. Обозначенный точкой, пунктированный.

Мәнкуш сф. Бизәк төшерелгән, төрле буяулар белән буялган, бизәкләнгән. Чәчәкләр лә мәнкуш ләтыйф урман. (М. Фәйзи).

пр. с. Украшенный, расцвеченный, гравированный.

Мәнкүб сф. 1) Кара бәхеткә дучар булган, бәхетсез. 2) Игътибардан төшкән.

пр. с. 1) Испытавший несчастья, несчастный. 2) Опальный.

Мәнкүс сф. Кирегә әйләнгән.

пр. с. Опрокинутый, перевёрнутый.

Мәнкүхә ис. Никяхлы хатын.

сущ. Супруга, жена (законная).

Мәннаг ис. Бик нык тыючы, бер дә рөхсәт бирмәүче.

сущ. Категорически запрещающий.

Мәннан ис. Нигъмәт бирүче.

сущ. Милостивый, щедрый.

Мәннаф ис. Өстен булу, өстенлек. Эшләпәнең читләрен киртеп йөрү мәннаф дигән. (Ш. Баб.)

сущ. Превосходство.

Мәнса сф. Онытылган, хәтердән чыккан, онытылып эзсез югалган. Яхшы исемең калды, син мәнса вә мәтрүк улмадың. (Г. Тук.)

пр. с. Забытый, находящийся в забвении.

Мәнсаб ис. 1) Дәүләт хезмәте, хезмәт урыны, 2) Елга тамагы.

сущ. 1) Место, должность. 2) Устье реки.

Мәнсабдар гф. ис. Хезмәткәр, дәүләт хезмәтендә булган кеше.

ар.-п. сущ. Чиновник; служащий.

Мәнси сф. кара: мәнса.

см. Мәнса.

Мәнсуб сф. 1) Куелган, бер урынга билгеләнгән. 2) Кадалган. 3) грам. Төшем килешендә килгән сүз.

пр. с. 1) Назначенный, определённый на должность. 2) Водружённый, воздвигнутый. 3) грам. Стоящий в винительном падеже.

Мәнсур сф. 1) Өстен булган. 2) Җиңгән. Карендәшләреңнең угылы мансур вә Мозаффар булганнары хәлдә Хәйбәрне фәтех кыйлды, диде. (К. Нас.)

пр. с. 1) Превосходящий. 2) Победитель.

Мәнсурнять ис. Җиңгәнлек, өстен булучылык.

сущ. Победоносность, победа.

Мәнсух сф. 1) Гамәлдән чыгарылган, хөкеме бетерелгән, юкка чыгарылган. 2) Тормышка яраклыны беткәнлектән кире кагылган. Кайсы мәнсух, кайсы насих... ансын инде син аер. (Ш. Баб.)

пр. с. 1) Уничтоженный, изжитый, упразднённый, отменённый, аннулированный. 2) Вышедший из употребления.

Мәнсүб сф. Бер нәрсәгә караган, мәс., химиягә мәнсүб — химиягә караган. Монда йөргән әскәре кош каргага мәнсүб икән. (М. Гаф.)

пр. с. Относящийся, принадлежащий (к чему-либо), причисляемый, причисленный.

Мәнсүбат ис. Мәнсүб-нең к.

сущ. мн. от мәнсүб.

Мәнсүбиять ис. Бер нәрсәгә мөнәсәбәтлелек.

сущ. Отношение к чему-либо.

Мәнсүр сф. 1) Чәчмә әсәр, проза. Мәрамем, матлабым анчак сәнең мәнзум вә мәнсүрең. (Г. Тук.) 2) Прозаик, чәчмә.

пр. с. 1) Проза. 2) Прозаический.

Мәнсүҗ сф. 1) Сугылган, тукылган, тукып эшләнгән. 2) Тукыма, ткань.

пр. с. 1) Тканый, сотканный. 2) Ткань.

Мәнсүҗат ис. Мәнсүҗ-нең к.

сущ. мн. от мәнсүҗ.

Мәнтук сф. Сөйләнгән, әйтелгән, әйтем. „Әлҗәзаэ" мин җенсе гамәл" мәнтукынча: ул эшенә күрә җәзасын табар димәктер. (К. Нас.)

пр. с. Изложенный, произнесённый.

Мәнтука сф. Мәнтук-ның мнс.

пр. с. жен. от мәнтук.

Мәнтыйкый с. 1) Логик, логикага бәйләнешле. 2) Мәнтыйкчы.

прил. 1) Логический, логичный. 2) Логик, диалектик.

Мәнтыйкыйюн ис. к. Мәнтыйкчылар, логика гыйлеме белән шөгыльләнгән кешеләр.

сущ. мн. от мәнтыйкый 2.

Мәнут сф. Бәйләнгән; бәйле; ирексез.

пр. с. Зависимый, невольный.

Мәнфа ис. 1) Сөрген урыны. 2) грам. Юклык фигыль төре.

сущ. 1) Место ссылки, изгнания. 2) грам. Отрицательная форма глагола.

Мәнфи с. 1) Юклыкка бәйләнешле, 2) Юк ителгән, сөргенгә җибәрелгән, урыныннан читкә җибәрелгән, куылган.

прил. 1) Отрицательный; отридаемый. 2) Изгнанный, сосланный, ссыльный.

Мәнфур сф. Җирәнгеч, нәфрәт ителгән. Нигә мәнфур бу татарларның, китап наширләре. (Г. Тук.)

пр. с. Ненавиетный, презренный, отвратительный.

Мәнфурәйен ис. Ике җирәнеч, ике нәфрәтле. Вә галәлимамәйен, мәнфурәйен, мәкруһәйен, җүләрәйен... эл Ишми ишан вә Такыр җан әл Хәсән. (Г. Тук.)

дв. число от мәнфур.

Мәнфуш сф. Теткәләнгән, тузгыган, таралган. Була кайчак бөтен уйдан күңел буш, туза уйлар мисале гыйһне мәнфуш. (Г. Тук.)

пр. с. Разъерощенңый, взлохмаченный.

Мәнфәгать* м. м. 1) Файда, табыш керем 2) Игелек. Чабатаң берлә нинди мәнфәгать бар соң әдәп таптап. (Г. Тук.)

м. м. 1) Польза, выгода, интерес, доход. 2) Благо, добро.

Мәнфәз ис. 1) Форточка, тәрәзә җиллеге, төнлек. 2) Тишек, үтә торган урын — юл.

сущ. 1) Форточка, отдушина. 2) Выход, проход. 3) Дыра, канал.

Мәнхус сф. Бәхетсез, игелексез, шомлы. Кәүкәбеңне хак сәнең, хәүф итмә, мәнхус әйләмәс. (Г. Тук.)

пр. с. Злосчастный, злополучный.

Мәнхуф сф. Бик зәгыйфь, бик ябык, ябыккан, арыгайган.

пр. с. Худой, худосочный, исхудалый.

Мәнша ис. Чыккан урын, чыганак, чыгыш; төп башлап чыккан урын. Әмма елаган вакытта чыккан яшьнең мәншасе башка нәрсәдер. (К. Нас.)

сущ. Источник, происхождение, исходный пункт; основной источник.

Мәншүр сф. 1) Таралган, чәчелгән, бастырып таратылган. 2) Билгеле хезмәт үтәү өчен бирелгән хокук кәгазе.

пр. с. 1) Распространённый, обнародованный, опубликованный.2) Указ, рескрипт.

Мәнҗәникъ ис. Борын заманда сугышта дошманга каршы (аеруча крепость вату өчен) зур таш ата торган махсус корал.

сущ. Катапульта (оружие древних для разрушения укреплений врага).

Мәнһи сф. Тыелган, эшләүгә рөхсәт ителмәгән. Кешегә әза бирмәк мәнһи эштер. (К. Нас.)

пр. с. Воспрещёнңый, недозволенный.

Мәнһият ис. Мәнһи -нең . ... хәрам вә мәнһияттан иҗтинаб кылып. (3. Биг.)

сущ. мн. от мәнһи.